Anna Boleyn w Tower of London

W dzisiejszyma rtykule przedstawię sprawę związaną z listem Anny Boleyn do Henryka VIII, napisanym 6 maja 1536 r. List ten do dzisiaj pozostaje nierozwiązaną tejemnicą – czy faktycznie napisała go Anna Boleyn z więzienia? Czy Henryk VIII kiedykolwiek przeczytał tę ostatnią wiadomość od swej żony? Komu i dlaczego zależało na ukryciu tego listu?

Jako że list ten nie został przetłumaczony na język polski, sama postanowiłam go przetłumaczyć, dlatego z góry przepraszam jeżeli tłumaczenie nie jest idealne.

‘Mój Panie, Twe rozgorycznie i moje uwięzienie są dla mnie tak dziwne, iż zaprawdę nie wiem co napisać, lub też za co przepraszać ; jestem całkowicie nieświadoma  czyś przysłał mnie tu (pragnąc bym wyznała prawdę i w ten sposób zyskała Twą łaskę). (…)

Proszę by Wasza Łaskawość nawet sobie nie wyobrażał iż Wasza biedna żona kiedykolwiek uzna swą winę. Prawdę powiedziawszy, żaden Książę nie miał żony tak lojalnej w obowiązkach i uczuciach, niż Tyś znalazł w osobie Anny Boleyn. (…)

To mnie żeś sobie upodobał z niskiego stanu aby uczynić mnie Twą Królową i towarzyszką, a przekraczało to me pragnienia. Jeżeli żeś uznał mnie godną takiego honoru, mój dobry Panie, niech żadna inna miłostka, czy też zła Rada złożona z mych wrogów, nie wycofa Twych książęcych łask ; nie pozwól także aby ta skaza, ta niegodna skaza nielojalnego serca skierowana przeciwko Tobie, kalała imię Twej uległej małżonki oraz Twej córki.

Osądź mnie, dobry Królu, lecz pozwól otrzymać prawowity proces i nie pozwól aby moi zaciekli wrogowie siedzieli jako oskarzyciele i sędziowie ; tak, pozwól mi otrzymac otwarty proces, gdyż ma prawda nie będzie się lękała otwartego wstydu ; wtedy ujrzysz moją niewinność, Twe podejrzenia i sumienie usatysfakcjonowane, hańba i oszczerstwo tego świata ustawione, lub też mą winę otwarcie przyznaną.  Wtedy to Bóg lub Wy ustalicie co ze mną będzie, Wasza Łaskawość będzie uwolniony z otwartej cenzury, a moje przewinienie będzie prawnie udowodnione, Wasza Łaskawość jest w swobodzie zarówno przed Bogiem jak i przed ludźmi, nie tylko w sprawie wykonania mej kary jako na bezprawnej małżonce, ale także w sprawie podążania za swym uczuciem do niej, przez którą jestem tu gdzie jestem. (…).

Lecz jeżeli już żeś zadecydował cóż ze mną będzie, nie tylko skazując mnie na smierć, lecz także na niecne oszczerstwo które musi usprawiedliwić  Twe wyczekiwane szczęście, wtedy pragnę aby Bóg przebaczył Ci ten wielki grzech, oraz moim wrogom ; mając nadzieję że w dniu Sądu Ostatecznego, gdzie wkrótce i Ty i ja staniemy, Bóg nie wezwie Cię do odpowiedzialności za okrutne nadużycia względem mej osoby, oraz że w Jego Sądzie , w co nie wątpię, (cokolwiek myśli o mnie świat), moja niewinność będzie otwarcie uznana.

Moją ostatnią i jedyną prośbą jest, abym tylko ja musiała dźwigać jarzmo Twego niezadowolenia, oraz aby gniew Twój nie dotknął niewinnych dusz tych biednych gentlemanów którzy (z tego co rozumiem) są również uwięzieni z mego względu. Jeżeli kiedykolwiek mój widok cieszył Twe oko ; jeżeli kiedykolweik imię Anny Boleyn brzmiało miło w twych uszach, pozwól mi otrzymać tę prośbę ; wtedy to odejdę aby nie sprawiać Waszej Łaskawości więcej kłopotu, modliła się będę do świętej trójcy o zachowanie Waszej Łaskawości w dobrym zdrowiu, oraz aby kierowała Tobą we wszystkich Twych poczynaniach.

Twa najbardziej lojalna i zawsze wierna małżonka,

Anna Bullen,

Z mego smutnego więzienia w Twierdzy Tower, tego dnia 6 maja’

Słowa te są niezwykle poruszające i przejmujące, ale czy rzeczywiście list ten napisała Anna Boleyn? Najpierw przedstawię kwestie sporne co do listu ;

1)      Charakter pisma : historycy są zgodni co do tego, że charakter pisma rózni się od charakteru pisma Anny Boleyn,  mamy bowiem zachowane listy które pisała Anna własnoręcznie.

Jak można to wytłumaczyć?

- Niektóre źródła podają iż list był kopią prawdziwego listu sporządzoną przez Tomasza Cromwell’a, podpisaną jako ‘Do Króla od Damy z Tower’ (To the King from the Lady in the Tower). Kopia ta została znaleziona w 1540 r. po egzekucji Cromwella, pomiędzy jego papierami. A więc charakter pisma może różnić się od charakteru pisma Anny Boleyn, gdyż jest to kopia sporządzona przez Cromwell’a.

- Stan Anny Boleyn podczas pobytu w Tower wskazuje na jej załamanie nerwowe, a więc charakter pisma mógł się zmienić.

- Anna dyktowała list jednej ze swych dam, dlatego pismo jest inne.

2) Podpis Anny ; Królowa podpisała się jako ‘Anne Bullan’. Dlaczego nie użyła tytułu ‘Królowej’(Anne the Queen), którym podpisywała wszystkie dokumenty? Wiemy że do końca pragnęła zachować swój tytuł pomimo iż został on jej odebrany. Ale Anna nawet w dniu swej egzekucji ubrała królewskie szaty i zachowała się godnie i z honorem. Dlaczego więc użyła swego imienia i nazwiska, zamiast tytułu? Poza tym użyła formy swego nazwiska która już od dawna nie była używana (zamiast Bullan używała Boleyn)

Jak można to wytłumaczyć?

- Jeżeli list faktycznie napisała Anna, to być może pragnęła ukazać Henrykowi VIII swą pokorę, dając mu do zrozumienia że to on nadał jej tytuł królowej, ona jest jedynie ‘Anną Bullan’ czyli tą w której zakochał się przed laty, zanim zadecydował że chce uczynić z niej królową.

3) Styl pisma ; Anna Boleyn dała do zrozumienia m.in. że wie iż Henryk pragnie ożenić się z Jane Seymour oraz niejako oskarża ją o swą niedolę. Celem listu Anny Boleyn było apelowanie do sumienia Henryka VIII aby nie skazał jej na śmierć, lecz pisanie o nowej miłości Króla w taki sposób mogło dać efekt odwrotny do zamierzonego. Czy inteligentna Anna Boleyn zdecydowałaby się na wybuch królewskiego niezadowolenia? A może zdolności jasnego myślenia zostały przyćmione przez strach przed śmiercią i depresję? Takimi słowami Anna Boleyn mogła skierować złość Króla nie tylko na siebie ale także na swoją córkę Elżbietę. W dniu egzekucji Anna Boleyn nie powiedziała nic, co mogłoby wywołać niezadwolenie Henryka VIII, a więc mnie osobiście trudno jest sobie wyobrazić, że w liście Anna mogło pozwolić sobie na takie ostre słowa do Henryka, w którego rękach spoczywał los jej samej oraz Elżbiety.

Przez większość historyków list ten jest uznawany za podrobiony. Moim zdaniem Anna Boleyn mogła napisać Henrykowi VIII list, lecz nie był to ten. Ciężko mi wyobrazić sobie że Anna Boleyn nie podjęła żadnej próby zaapelowania do Henryka VIII ; jeżeli napisała jakikolwiek list to musiał on być delikatny i rozważny, bowiem Anna cały czas pragnęła zapewnić dobre życie swej jedynej córce, Elżbiecie. Jeżeli Królowa napisała list do Henryka, to według mnie, nigdy on do niego nie dotarł, bo wszystko co mówiła i robiła Anna Boleyn było raportowane Cromwell’owi, a ten nie mógł pozwolić aby prośba o uwolnienie i wyznanie niewinności dotarło do Henryka VIII.

A co Wy sądzicie na ten temat?