Tag-Archive for » reformacja «

Święta Anna Boleyn?

Jak wiemy, Anna Boleyn była wzgardzona przez większość społeczenstwa w którym żyła. Dlaczego? Uważana była za ‘nierządnicę’ która rozbiła małżeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragonskiej i w ten sposób przyczynila się także do zerwania Anglii z Kościołem Katolickim, popychając ją na tory Reformacji.

Wpadłam na trop pewnej strony internetowej, która podaje kilka ciekawych i jednoczesnie kontrowersyjnych informacji na temat Anny Boleyn. Strona ta (www.reformation.org) nazywa Annę Boleyn ‘świętą’. Postanowiłam przyjrzeć się dokładniej informacjom zawartym na wspomnianej stronie i przedstawić je Wam.

Nieważna dyspensa czy jej brak?

Katarzyna Aragońska

Strona www.reformation.org podaje, że małżeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej od samego początku bylo naznaczone piętnem kazirodztwa. Przypomnijmy : w 1501 r. szestanstoletnia hiszpańska księżniczka Katarzyna Aragonska została żoną następcy angielskiego tronu, Księcia Artura Tudora. Niestety, zaledwie sześć miesięcy po ślubie, w kwietniu 1502 r. , Artur zmarł a Katarzyna została wdową. Nie została jednak odesłana do rodzinnej Hiszpanii – Król Henryk VII nie chciał zwracać jej okazałego posagu, więc postanowił wydać ją za swojego drugiego syna, Henryka. W świetle ówczesnego prawa małżeństwo pomiędzy Katarzyną a Henrykiem było zakazane, bowiem :

‘Jeśli zaś mężczyzna weźmie żonę swego brata, jest to coś odrażającego. Odsłonił nagość swego brata. Będą bezdzietni.’ (Księga Kapłańska 20:21)

‘Nie wolno ci odsłonić nagości żony twego brata. Jest to nagość twego brata’ (Księga Kapłańska 18:16)

Tak więc aby małżeństwo mogło zostać zawarte legalnie, potrzebna była papieska dyspensa. W 1503 r. dyspensy udzielił papież Juliusz II (Guiliano della Rovere). Jednak strona www.reformation.org podaje, że dyspensa powstała za pontyfikatu papieża Aleksandra VI (Rodrigo Borgia) którego śmierć w sierpniu 1503 r. opóźniła jej przybycie do Anglii. Strona cytuje dr. Davida Starkey, według którego dyspensa zawierała dwa poważne błędy które mogły ją uczynić nieważną. Wedlug strony, papież Juliusz II nigdy nie udzielił dyspensy na małżeństwo Katarzyny Aragońskiej i Henryka Tudora ; nienawidził on Aleksandra VI (Rodrigo Borgia) i całej frakcji hiszpańskiej, z której Borgia się wywodził. Autor strony podaje, że jedynym papieżem który udzieł zgody na kazirodczy związek jest Aleksander VI ; siostry Maria Aragońska i Izabella z Asturii poślubiły tego samego mężczyznę – Manuela I Szczęśliwego, Króla Portugalii. Co ciekawe, Maria i Izabella były córkami … Ferdynanda Aragońskiego i Izabelli Kastylijskiej. Pozostaje więc otwarte pytanie ; czy dyspensa została sfałszowana? Jeżeli tak, to małzeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej było nieważne od samego początku.

Co na ten temat mówi historia? : Prawdą jest, że dyspensa papieska zezwalająca na ślub Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej zawierała pewne błędy, lecz papież Juliusz II nie miałby powodu aby takiej dyspensy nie wydać ; pomimo swej nienawiści do Aleksandra VI, który był Hiszpanem z pochodzenia, wygląda na to że ta niechęć nie przeniosła się na cały naród hiszpański ; w 1508 r. Juliusz II założył antywenecką  ‘Ligę w Cambrai’  w której zjednoczyli się oprócz papieża Cesarz Maksymilian I, Król Francji Ludwik XII , Król Hiszpanii Ferdynand Aragoński (ojciec Katarzyny Aragońskiej) oraz władcy niewielkich włoskich państw. Gdy Liga w Cambrai rozpadła się i Juliusz II stworzł Ligę Świętą – sprzymierzył się z Ferdynandem Aragońskim i Wenecją przeciwko nielojoalnej Francji. Z czasem do Ligi Świętej roku 1511 przyłaczył się Henryk VIII i Maksymilian I.  W tamtych czasach papież miał ogromny wpływ na politykę i udzielając lub nie udzielając dyspensy mógł kierować biegiem historii.  Według autora strony, Ferdynand Aragoński sfałszował dyspensę ale dlaczego miałby to robić skoro ówczesny papież (Juliusz II) jeszcze żył i mógł się o tym dowiedzieć? Ponadto, do slubu Katarzyny i Henryka doszło w 1509 r. a więc w czasie kiedy Juliusz II nadal sprawował pontyfikat. Zważywszy na to, że Katarzyna byla wdową po bracie Henryka, papieska dyspensa była konieczna. Gdyby była spreparowana, Juliusz II na pewno by się o tym dowiedział i podjął odpowiednie kroki. Nic takiego się nie wydarzyło, co pozwala sądzić, że wydał tą dyspensę.

Złupienie Rzymu : przypadek czy sprzeciw wobec rozwodu Henryka VIII?

Złupienie Rzymu w 1527 r., Johannes Lingelbach

Gdy w 1527 r. Król Henryk VIII zapragnął rozwieść się (a w zasadzie anulować małzeństwo) z Katarzyną Aragońską, wina za to spadła na Annę Boleyn. Warto jednak zaznaczyć, że plotki o rozwodzie królewskiej pary pojawiły się już około 1514 r. a więc na kilka lat przed pojawieniem się Anny w życiu Henryka VIII. Tak czy inaczej, Henryk VIII zapragnął unieważnić swoje pierwsze małzenstwo by ożenić się z młodą i inteligentną Anną. Autor strony podaje, ze za określoną ilośc złota od Henryka VIII, ówczesny papież Klement VIII, zgodził się unieważnić małzeństwo królewskiej pary. Jednak plany spełzy na niczym, gdyż jak tylko złoto pojawiło się w Rzymie, doszło do ‘Sacco di Roma’ czyli złupienia Rzymu przez wojska niemiecko-hiszpańskie w 1527 r. Papież został więzniem Cesarza Karola V, który był siostrzeńcem Katarzyny Aragońskiej i najpotężniejszym władcą w Europie. Rozwód Henryka VIIi i Katarzyny Aragońskiej stał się niemożliwy, gdyż papiez pozostawal pod wplywem Karola V, który nie chciał dopuścić do poniżenia jego ciotki na oczach całego świata.

Co na ten temat mówi historia? ‘Złupienie Rzymu’ w 1527 r. było efektem wojny Ligi z Cognac. Był to konflikt zbrojny w latach 1526-1530 . Walki toczyły się między wojskami Karola V, cesarza i władcy imperium habsburskiego a jego przeciwnikami – Francją, Państwem Kościelnym, Republiką Wenecką, Księstwem Mediolanu, Anglią i Republiką Florencką.  A więc wkroczenie Karola V nie było spowodowane chęcią przeszkodzenia Henrykowi VIII w jego planach rozwodowych (choć zapewne Cesarz ucieszył się że pokrzyżował Henrykowi plany) lecz efektem długotrwałego konfliktu z Państwem Papieskim.

Męski potomek

Henryk VIII i Anna Boleyn pobrali się 25 stycznia 1533 (lub według kronikarza Hall’a 14 listopada 1532) , w czerwcu Anna została koronowana a we wrześniu na świat przyszla Księżniczka Elżbieta.  Narodziny córki rozczarowały Henryka VIII, który niecierplwie oczekiwał narodzin syna. Po kilku poronieniach (historycy nie są zgodni ile razy w sumie Królowa Anna była w ciązy ; 3 lub 4) pozycja Anny Boleyn stała się krucha i delikatna, lecz nie stracona. Autor strony wysuwa tezę, że królewski lekarz, dr. John Chambre ‘postarał się aby Królowa nie miała żyjącego męskiego potomka.’

Anna Boleyn, miniatura Johna Hoskinsa

Co na ten temat mówi historia? Anna Boleyn rzeczywiście kilkakrotnie poroniła. Nie ma żadnych dowodów iż nadworny lekarz Dr. John Chambre w jakikolwiek sposób przyczynił się do poronień Anny Boleyn. Szybciej można byłoby zgodzić się z teorią według której do poronien dochodziło z przyczyny konfliktu serologicznego a nie otrucia. Pierwsza żona Henryka VIII także miała problemy z urodzeniem zdrowego chłopca, urodziła – podobnie jak Anna – zdrową córkę, późniejszą Krwawą Marię.

Spisek mający na celu usmiercenie Anny Boleyn

Autor strony podaje, że ‘Kardynał Wolsey i Tomasz Morus byli głównymi spiskowcami śmierci Anny Boleyn’ oraz że Jane Seymour została przez nich użyta jako narzędzie w usmierceniu Królowej po tym jak Anna Boleyn okazała się niezdolna do urodzenia męskiego potomka.

Co na ten temat mówi historia? To prawda, że Anna Boleyn darzyła kardynała Wolsey’a antypatią i przyczyniła się do jego upadku. Nie ma jednak żadnych informacji że Wolsey i Morus użyli Jane Seymour jako narzędzia do pozbycia się Anny Boleyn – było na to zdecydowanie za wcześnie gdyż Henryk VIII był zakochany w Annie Boleyn! Wolsey zmarł w 1530 r. w drodze na proces dotyczący zdrady stanu, a Morus został ścięty w 1535 r. gdyż nie chciał uznac Henryka VIII za głowę Kościoła Anglikańskiego. Ponadto, ostatnie poronienie Anny Boleyn miało miejsce w styczniu 1536 r., a związek Henryka VIIi i Jane Seymour przybrał na intensywności w marcu 1536 r. Według wielu historyków, to Tomasz Cromwell był inżynierem upadku Anny Boleyn, gdyż miał z Królową poważny zatarg.

Autor strony podaje także kilka informacji niezgdnych z historią np. że Anna Boleyn była rudowłosa, lub że Król Henryk VIII zwrócił na nią uwagę w 1522 r. co jest nieprawdą ; wszystkie współczesne Annie Boleyn źródła rozpływają się nad jej czarnymi włosami i oczami, a w 1522 r. Król był pod zakochany w swej kochance a zarazem siostrze Anny, Marii Boleyn.

Polecam Wam zapoznanie się z artykułem http://www.reformation.org/saint-anne-boleyn.html ponieważ znajduje się tam jeszcze kilka innych informacji. Autorowi należą się słowa uznania za tak gorącą obronę Anny Boleyn, jednak większość informacji tam zawartych jest po prostu przesadzona.

A co Wy sądzicie na ten temat?

W kolejnym artykule opiszę skąd wziął się pogląd iż Anna Boleyn jest ‘męczennicą’ która umarla za swą wiarę i czy ma on jakiekolwiek rzeczywiste uzasadnienie.

Źródła :

http://www.reformation.org/saint-anne-boleyn.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Sack_of_Rome_(1527)

http://en.wikipedia.org/wiki/Ferdinand_II_of_Aragon

http://en.wikipedia.org/wiki/League_of_Cambrai

Upadek Anny Boleyn : Od tryumfu do upadku

1-18 kwietnia 1536

19 maja zbliża się wielkimi krokami a więc postanowiłam napisac serię artykułów na temat upadku Anny Boleyn. Zacznę od kwietnia 1536 r. kiedy to cała lawina wydarzeń spadła na Annę i jej rodzinę, doprowadzajac do ich upadku.

Kłótnia z Sekretarzem czyli co z naszą reformacją, panie Cromwell?

Anna Boleyn, English School

Jak już wspomnialam w kilku poprzednich artykułach , wiosną 1536 r. Anna Boleyn wpadła w poważne tarapaty bowiem pokłóciła się z Tomaszem Cromwellem. Niegdyś przyjaźnie do siebie nastawieni, wiosną stali się najbardziej zajadłymi wrogami. Dlaczego? Kłótnia dotyczyła reform jakie przeprowadzał Cromwell w porozumieniu z Henrykiem VIII.  Spięcie pomiędzy Królową a Ministrem ujawnia nam stosunek Anny do religii – widzimy że królowa nie była zainteresowana niszczeniem obecnego kościoła  i zastąpienia go nowym, lecz zależało jej na wykorzenieniu niecnych praktyk którymi parało się duchwieństwo, nie zmieniając jednak hierarhii. Cromwell jak sam mawiał, pragnął ‘uczynić Henryka VIII najbogatszym księciem w Europie’ a więc chciał zasilać królewską skarbnicę dobrami przejętymi z niszczonych opactw i klasztorów, sam czerpiąc z tego niemałe korzyści. Anna Boleyn pragnęła jednak ‘spożytkowania tych materiałów na inne cele’ – miała na myśli edukację oraz wspomaganie fundacji charytatywnych. 1 kwietnia 1536 r. Cromwell wyjawił Chapuysowi że wdał się w konflikt z Królową Anną co cesarski ambasador skrzętnie zanotowal w liście do Karola V.

Kolejnego dnia, 2 kwietnia 1536 r. Anna Boleyn przypuściła atak na Cromwella a użyła do tego celu swojego jałmużnika, Jana Skippa. Podczas kazania, Skipp skrytykował tych którzy byli blisko Króla mówiąc iż ‘w tych dniach … upominają duchowieństwo … ponieważ od duchowieństwa odbierają swe przyszłe włości’. Ponadto Skipp użył biblijnego porównania mającego na celu ukazanie Anny Boleyn w jak najlepszym świetle. Wspomniał o biblijnej Królowej Esterze, żonie Króla Aswerusa (Kserksesa), która była Żydówką. Perski Król Aswerus został  zwiedziony przez swojego doradcę Hamana, który oskarżył niewinnych Żydów o łamanie królewskich praw. Jednakże dzięki Esterze, która wykazała się rozwagą,taktem i mądrością, niewinni Żydzi zostali oszczędzeni, a niegodziwy Haman skazany na śmierć przez powieszenie. Eric Ives wyjaśnia symbolikę tej opowieści ;

‘Żydzi przedstawiali ogół duchowieństwa, Aswerus to Król Henryk VIII a Cromwell to Haman. A ta dobra kobieta? Wszyscy zgromadzeni tego dnia w kaplicy wiedzieli że  Estera, żona Aswerusa –to  Anna, żona Henryka VIII.’

Kazanie wywołało spory skandal. Profesor Eric Ives pisze, iż ‘żaden duchowny z dworu Anny nie odważyłby się na tak mocne słowa, bez jej wcześniejszego uznania’. To prawda, kazanie było zaplanowane przez Annę aby wymierzyć Cromwellowi policzek. Porównując go do niegodziwego Hamana dała mu znać, że posiada władzę aby go strącić a ukazując siebie jako Esterę, zademonstrowała swoją wyższość oraz fakt że ma wpływ na swego męża Henryka VIII.

Co Anna chciała osiągnąć? Przede wszystkim pragnęła zwrócić uwagę dworzan że pieniądze oraz wszystkie dobra odebrane kośćiołowi powinne zostać zainwestowane w edukację i cele charytatywne, a nie jak to chciał Cromwell na załatanie dziury budżetowej w królewskim skarbcu. Oczywiście nie był to jedyny motyw Cromwella i jego popleczników którzy w konfiskacie dóbr widzieli także korzyść dla własnych kieszeni. David Starkey pisze ;

‘Kiedy Anna uslyszała że akt o rozwiązaniu mniejszych klasztorów został poddany pod dyskusję, pisał Latymer, nakazała pobożnemu kaznodziei panu Latymerowi, aby następne kazanie przed królem wykorzystał do tego by odradzić całkowite zniszczenie tychże domów i nakłonił jego królewską mość aby zrobił z nich lepszy użytek. Tym lepszym użytkiem miało być szkolnictwo. Niektóre klasztory mozna było przekształcić w fundacje edukacyjne oparte na Biblii jak Stoke-by-Clare w Suffolk, gdzie Anna mianowała zwierzchnikiem swego kapelana Mateusza Parkera, dając mu uprawnienia do przeprowadzenia reformy. Domagano się any klasztory przekazały częśc swego bogactwa na finansowanie burs uniwesyteckich i fundowanie stypendiów w celu szkolenia przyszłych księży na bardziej skutecznych głosicieli Słowa Bożego. Skipp ubolewał również nad upadkiem uniwersytetów i podkreślał jak ważne jest ich utrzymanie dla dlaszego trwania wiary w Chrystusa i Jego religii. Anna już wcześniej się przyczyniła do odnowy uniwersytetów kiedy poprosiła Henryka o zwolnienie ich z płacenia pierwocin i dziesięcin. Gdyby opłaty te były pobierane, tłumaczył Uniwersytet w Cambride, w liście dziękczynnym do Królowej, znacznie zmniejszyłaby się liczba studentów w każdym college’u. Postawa Anny była źródłem nadziei dla mniejszych klasztorów i jak podaje Latymer, ich przełożeni wspólnie zwrócili się do Królowej z petycją. Anna dała im jednak cierpką odprawę. Jak im oznajmiła, ich zdegenrowany styl życia, tak odmienny od tego jaki prowadzili założyciele, oznacza że rozwiązanie stanowi akt sądu Bożego. Mimo to jednak dała wyraźnie do zrozumienia że mogą pozyskać jej przychylność dając większe datki na szkolnictwo.’

Wyłania nam się więc obraz kobiety która pragnęła wprowadzać zmiany wewnątrz organizacji kościelnych, pouczając duchowieństwo i wykorzeniając stare praktyki oraz wspierając edukację i fundacje charytatywne, a niekoniecznie chciała formować nowy kościół. Anna Boleyn chcąc nie chcąc stanęła więc przeciwko Cromwellowi, nie zdając sobie sprawy że minister może jej poważnie zaszkodzić. Czy poniosła ją duma? Czy czuła się tak jak kilka lat temu gdy mogła mówić wszystko przeciwko bliskim współpracownikom Henryka VIII, bez obaw o własną skórę? Moim zdaniem Anna myślała, ze tak jak w przypadku Wolsey’a którego udało jej się strącić ze stanowiska, będzie w stanie zmienić pozycję Cromwella, lub wogóle zwolnić go z posady.

Co sam Cromwell myślał o tej sytuacji? Na pewno nie był zadowolony, że Królowa odwróciła się od niego plecami. Anna Boleyn odgrywała ogromną rolę w krzewieniu reformacji w Anglii i Cromwell podzielał jej przekonania. Chociaż różnili się co do kwestii finansowych związanych z opactwami, te nieporozumienia zapewne dałoby się rozwiązać bez niepotrzebnych konfliktów. Ale Anna Boleyn była kobietą zdecydowaną i temperamentną, która nie znosiła sprzeciwu. Gdy zauważyła że Cromwell robi to co sam uznaje za słuszne, postanowiła działać przeciwko niemu. W ten sposób, niedoceniając sprytnego Cromwell’a, uruchomiła jego działania przeciwko niej.

Kolejny artykuł z tej serii będzie poświęcony Tomaszowi Cromwellowi i jego wpływie na upadek Anny Boleyn. Według Erica Ives’a upadek Anny miał podłoże czysto polityczne, był to spisek zawiązany przez Cromwella i jego popleczników mający na celu pozbycie się niepopularnej Królowej.

Polityka zewnetrzna – przymierze z Cesarzem?

Cesarski Ambasador Eustace Chapuys

Nieporozumienia odnośnie reformacji to jedno, ale zawsze jest druga strona medalu. W tym przypadku była to polityka zagraniczna prowadzona przez Anglię. Król Henryk VIII coraz chętniej skłaniał się ku przymierzu z Cearzem Karolem V, z którym niegdyś Henryk wiązał nadzieje ostatceznie porzucone wraz z rozpoczęciem ‘Wielkiej Sprawy’. Karol V był siostrzeńcem Katarzyny Aragońskiej i dopóki jego ciotka żyła, nawoływał on Henryka do powrotu do niej i porzucenia ‘konkubiny’. W oczach cesarza oraz jego ambasadora Eustahego Chapuys’a Anna Boleyn była jedynie ‘konkubiną’ oraz ‘kochanką’ Henryka VIII. Ale w styczniu 1536 r. wszystko się zmieniło, Katarzyna Aragońska zmarła, a to z kolei otworzyło drogę do porozumienia pomiędzy Henrykiem VIII a Karolem V. Niestety, Karol V pragnął uznania Marii Tudor jako następczyni angielskiego tronu, zupełnie pomijając fakt iż to druga córka Henryka, Elżbieta, miała prawo dziedziczenia. Jednak nie uznający małżeństwa z Anną Boleyn, Karol V uznał Elżbietę za bękarta, a Marię jako jedyną prawowitą spadkobierczynię Króla. Profseor Ives pisze że ;

‘instrukcje zostały posłane Chapuysowi aby poradził sobie z ‘konkubiną’  i jeżeli zajdzie taka potrzeba, wykorzystał Cromwell’a jako pośrednika aby wynegocjować jak najlepsze warunki, tzn. aby uznać Marię za następczynię lub pozostawić sprawę sukcesji otwartą’.

Były cztery warunki przymierza pomiędzy Henrykiem VIII a Cesarzem Karolem V, według słów Henryka VIII ; ‘po pierwsze Karol pośredniczyłby w pojednaniu pomiędzy Henrykiem a papieżem, po drugie jako że wielce wydaje się prawdopodobne że Bóg ześle nam męskich potomków, którzy przejmą naszą spuściznę, łaskawie zgodzimy się uznać za prawowitą naszą córkę Marię która w razie braku potomstwa u naszej najdroższej i szczerze umiłowanej małżonki Królowej, będzie miała w ten sposób pewne miejsce w sukcesji. Po trzecie Henryk dopomógłby Cearzowi w walce z Turkami, i po czwarte, pomógłby mu również odeprzeć spodziewany atak Francuzów na Mediolan’. / D.Starkey, ‘Sześć żon Henryka VIII’/. Henryk VIII przyjął te warunki i wkrótce doszło do ciekawych wydarzen.

Profesor Ives pisze że być może Cesarzowi nawet zależało aby małżeństwo Henryka VIII i Anny Boleyn trwało nadal, aby zapobiec franuskiemu mariażowi króla. 18 kwietnia 1536 r. doszło do spotkania pomiędzy Henrykiem VIII a  Eustahym Chapuys’em w pałacu Greenwich. Z wydarzeń o których za chwilę napiszę, jasno wynika iż Henryk VIII pragnął aby Chapuys uznał Annę Boleyn za królową. Król posłał Chapuysowi instrukcje w których zachęcał go aby odwiedził królową i ucałował jej dłoń. Gest ten nie był wielki, jednak dla Henryka i Anny znaczyłby bardzo wiele. Chapuys jednak zapewne doskonale zdawał sobie sprawę że gdyby zrobił to co mu zasugerował Henryk, oznaczałoby to uznanie Anny Boleyn jako Królowej a tego Chapuys nie chciał uczynić, więc nie ucałował dłoni Anny Boleyn. Dlaczego Henryk wogóle zadał sobie trud aby poprosić ambasadora o tak jawne uznanie Anny? Otóż niecałe trzy miesiące wcześniej zmarła Katarzyna Aragońska która dla Chapuysa i Cesarza była jedyną prawowitą żoną i królową Henryka. Ale wraz z jej śmiercią zniknęła ostatnia przeszkoda na drodze do porozumienia i obie strony dały wyraźne sygnały, że nie zamierzają wracać do bolesnej przeszłości, choć Cesarz wytrwale starał się o miejsce w sukcesji dla Marii Tudor, córki Katarzyny.  Podczas pobytu Chapuysa na dworze doszło do wymiany uprzejmości pomiędzy nim a Anną Boleyn – było to pierwsze oficjalne spotkanie tych dwojga od czasu kiedy Anna zajęła miejsce Katarzyny jako żona i królowa. Wychodząc wraz z Królem z kaplicy, gdy Anna spostrzegła ambasadora, przystała na chwilę i lekko mu się ukłoniła. Jak na to odpowiedział ambasador? Również lekko się jej ukłonił, czym dał do zrozumienia że uznaje ją u boku króla. Gest ten był uprzejmy i torował drogę do pojednania. Według Chapuys’a, cały dwór zbiegł się aby obserwować ‘zajście’. Gdy Lady Maria dowiedziała się o tej wymianie grzeczności pomiędzy jej znienawidzoną macochą a jej poplecznikiem, ‘wpadła we wściekłość’.

Henryk VIII w 1536 r., Hans Holbein

Pomimo iż Chapuys nie wziął udziału w posiłku na którym obecna była królewska para i ambasadorowie, dowiedział się później iż Anna wygłosiła kilka krytycznych uwag o Francjii, dając do zrozumienia że zarówno ona jak i Henryk pragną sojuszu z Cesarzem.  Niestety, po posiłku wydarzyło się coś co zmieniło się z przyjemnego dyplomatycznego spotkania w kłótnię. Po kosnultacji z Cromwellem, która wyglądała na dość ostrą wymianę zdań, gdyż Cromwell w pewnym momencie wybiegł z Sali Audiencyjnej dość wzburzony,  Henryk VIII zażądał od Chapuysa wszystkich warunków cesarza na piśmie, jednak Chapuys odparł że to niemozliwe. Henryk VIII wpadł w złość i powiedział że nie jest małym chłopcem aby najpierw go zbić a później głaskać. Zażądał by Cesarz przeprosił go za złe traktowanie z ostatnich dziesięciu lat, dając do zrozumienia że jeszcze mu tego nie wybaczył. Co tak rozzłościło Henryka VIII? Prawdopodobnie fakt że Cesarz chciał przymierza na własnych warunkach, to znaczy zbliżenia Anglii z Kościołem, pomocy Cesarzowi w wojnie z Francją o Mediolan, oraz uznanie Lady Marii Tudor jako następczynię tronu. Tego dla Henryka było zbyt wiele, gdyż uznanie Marii równałoby się z zaprzeczeniem prawa do tronu małej Elżbiety, oraz uznaniem że małżeństwo Henryka z Anną było pomyłką. Henryk pragnął przymierza ale na jego warunkach, dlatego też wybuchł w taki sposób.

Chapuys był człowiekiem inteligentym i rozważnym. Praca na dworze Króla Henryka VIII nie należała do najłatwiejszych, gdyż znający Katarzynę Aragońską ambasador, czuł ból i smutek gdy Królowa była źle traktowana. Wykonywanie obowiązków w Anglii wymagało od Chapuys’a nie tylko zdolności dyplomatycznych, ale tez odwagi i hartu ducha, gdyż ambasador wielokrotnie w rozmowach z Henrykiem VIII wywoływał jego gniew.  Oczywiście, jak większość konserwatystów, Chapuys winił za taki stan Annę Boleyn, której nie szczędził wyzwisk.

‘Chapuys śledził na bieżąco rozwój sytuacji dzięki swym przyjaciołom z dworu królewskiego, którzy wywodzili się z najstarszych, najbardziej konserwatywnych i na wskroś katolickich kręgów arystokracji’./D.Starkey/

Chapuys był w dobrych stosunkach z rodziną Exeter oraz Pole. Szczególnie dobrze Chapuys rozumiał się z Henrykiem Pole, Pierwszym Baronem Mantague, synem Lady Margaret Salisbury, bratem kardynała Reginalda Pole’a.  W żyłach Barona Mantague płynęła krew królewska, jego matka była ostatnią z dynastii Plantagenetów, a więc miał on prawo do angielskiego tronu choć nigdy głośno o tym nie mówiono. Warto dodać, że Baron Montague oraz jego matka zostali ścięci jako zdrajcy w 1539 r.

A więc cesarski ambasador, ja na to zwraca uwagę Dr. David Starey, utrzymywał bliskie relacje z wybitnymi konserwatystami, zaciekłymi wrogami reformacji i Anny Boleyn. Pod koniec marca, w rezydencji Chapuys’a w Londynie zebrała się sama elita ; Exeterowie, Mantague, Hrabina Kildare (pryzrodnia kuzynka króla). To Baron Montague poinformował Chapuysa o tym iż pomiędzy Anną a Cromwellem nie dzieje się dobrze, oraz ze chodzą słuchy o ‘jakimś nowym małżeństwie Króla’.

A więc widać wyraźnie ze jeszcze w kwietniu Henryk VIII walczył jak lew aby cały świat uznał jego drugie małżeństwo za legalne, puszczając w niepamięć istnienie Katarzyny Aragońskiej która przecież zmarła na początku 1536 r. dając Annie Boleyn pozycję jedynej małżonki i królowej.  Dr. David Starkey jednak nie zgadza się z opinią, że nazywanie Anny Boleyn ‘jedyną i umiłowaną małżonką’ jest wyrazem uznania i miłości Henryka VIII do Anny ; nazwał on ją tak w listach do wszystkich ambasadorów, przedstawiając warunki Cesarza, ale nie wymienił nigdzie Anny Boleyn z imienia i nie wspomniał o niej nigdzie, poza zakończeniem. Czy już wtedy Król wiedział co spotka jego żonę? A może jeszcze 18 kwietnia 1536 r. sam Henryk miał nadzieję że Anna Boleyn zostanie uznana za jego prawowitą żonę i matkę przyszłych następców tronu? Już wkrótce kolejny artykuł, omawiający wydarzenia od 23 do 30 kwietnia 1536 r. oraz poruszający kilka kwestii ; czy to Cromwell był inzynierem upadku Anny? Czy Anna mogła sama przyczynić się do swojego upadku?

Źródła :

1. Alison Weir ‘The Lady in the Tower’

2. David Starkey ‘Sześć żon Henryka VIII’

3. Eric Ives ‘The Life and Death of Anne Boleyn’

Anna Boleyn: Katoliczka czy Protestantka?

Anna Boleyn

Anna Boleyn bez watpienia miala swój wklad w reformację w Anglii. To właśnie aby poślubić Annę, Henryk zdecydował się zerwać z Kościołem, po tym jak papież odmówił wydania rozwodu z Katarzyną Aragońską. Czy gdyby Henryk VIII otrzymał pozwolenie na rozwód z Katarzyną, zerwałby z Rzymem? Wielu historyków jest zgodnych – nie. Jednak Henryk nie dostał to czego chciał, a jak wiemy, nie należał do ludzi łatwo znoszących sprzeciw. Po zerwaniu z Kościołem Katolickim, Anglia wkroczyła na nowy tor – tak zwana nowa religia stawała się coraz bardziej popularna. Czy Anna Boleyn była reformatorką? Czy była religijna? Jak religia wpływała na jej życie? Odpowiedzi w tm artykule!

Dzieciństwo i wczesna młodość na renesanowych dworach

Dzieciństwo i wczesną młodość Anna Boleyn spędziła na dworze Arcyksiężnej Małgorzaty Habsburg, a później na dworze francuskim. Według Erica Ivesa  nie mozna było wyobrazić sobie lepszego miejsca do kształcenia własnych dzieci niż dwór Arcyksiężnej. W swoim późniejszym życiu, Anna odzwierciedlała cechy Małgorzaty – jej pobożność, zamiłowanie do nauki, czy też zainteresowanie manuskryptami. Również dwór francuski był miejscem wartym uwagi. Pomimo rozwiązłego trybu życia Króla Franciszka, jego zona Klaudia, była osobą uduchowioną, trzymającą się wzniosłych norm moralnych. Jak pisze o tym Eric Ives, młoda Anna Boleyn miała styczność z wielkimi umysłami doby renesansu, nic więc dziwnego iż wywarły one wpływ na jej późniejsze życie.

Czy Anna Boleyn była religijna?

W epoce Tudorów ludzie byli niezwkle religijni. Średnia długość życia była krótsza niż dzisiaj, a śmierć można było ponieść w każdej chwili czy to w wyniku panoszących się chorób (np. Poty angielskie, infekcje), pojedynków na śmierć i życie, czy porodów w przypadku kobiet. Myśl o śmierci towarzyszyła ludziom niemal każdego dnia, nie dziwi więc fakt iż byli pobożni.

W czasach gdy żyła Anna Boleyn, powszechnym zwyczajem było posiadanie modlitewnika – niewielkiej książeczki w postaci manuskryptu, zawierającą modlitwy, psalmy oraz inne teksty religijne. Modlitewnik był bogato zdobiony rysunkami przedstawiającymi sceny z Biblii. Naturalnie, Anna Boleyn równiez miała własny modlitewnik, w którym własnoręcznie miała napisane zdanie ‘le temps viendra’ czyli ‘przyjdzie czas’. Eric Ives zwraca naszą uwagę na to, iż fraza ta pochodzi od całego zdania ‘przyjdzie czas gdy zapłacimy za wszystko’ , oraz że Anna umieściła go przy Sądzie Ostatecznym. Oznacza to więc że Anna była pobożna i wiedziała że nadejdzie czas gdy będzie musiała, jak wszyscy, odpowiedzieć przed Bogiem za swe czyny.

Zamiłowanie do reformacji

Jan Foxe (1517-1587) autor książki pod tytułem ‘The Book of Martyrs’ (‘Księga Męczenników’) uznał Annę Boleyn za męczennicę wiary protestanckiej która poświęciła swoje życie krzewieniu ewnagelii, nazwał ją nawet ‘świętą’. Foxe w swojej książce koncetrował się na chrześcijanskich męczennikach od pierwszego do szesnatego stulecia. Pierwszy raz opublikowana w 1562 r., przyozdobiona rycinami ukazującymi cierpienia ludzi ginąc za wiarę, ‘Book of Martyrs’ była jedną z najlepszych książek o naturze katolicyzmu.

Dzisiaj historycy prowadzą liczne polemiki na temat Anny Boleyn i jej wiary – na ile była protestantką a na ile katoliczką? Wiele osób mających jedynie powierzchowną wiedzę na temat Anny, uznaje ją za protestantkę w pełnym znaczeniu tego słowa. Ale należy pamiętać, że za życia Anny, protestantyzm dopiero się rozwijał i nie każdy kto wykazywał zainteresowanie nową religią, automatycznie stawał się jej wyznawcą. Chociaż Foxe uznał Annę Boleyn za męczennicę, jego stwierdzenie wydaje się mocno przesadzone.

Modlitewnik Anny Boleyn ; według wielu przekazów, miała go ze sobą na szafocie, a przed śmiercią podarowała go Małgorzacie Wyatt

Niemniej jednak Anna Boleyn żywo interesowała reformacją i dążyła do zmian. Na przykład, Anna miała w posiadaniu książkę ‘Obedience of Christian Man’ napisaną przez Williama Tyndale’a, protestanckiego pisarza. Tyndale byl także autorem pierwszej Biblii przetłumaczonej na język angielski, którą Anna Boleyn miała u siebie w komnacie, umożlwiając służbie czytanie. W serialu ‘Dynastia Tudorów’ widzimy scenę kiedy Anna Boleyn daje Henrykowi VIII książkę Tyndale’a do przeczytania. W rzecziwstości Anna dała Henrykowi książkę innego protestanckiego pisarza, Simona Fish’a (Supplication for the Beggars). Anna nie dała Henrykowi książki Tyndale’a prawdopodobnie obawiając się jego reakcji ; dzieło to znalazło się w posiadaniu Króla zupełnie przypadkiem ; Anna pożyczyła swoją kopię jednej ze swoich dam, a następnie w wyniku splotu wydarzen książka znalazła się w posiadaniu Woley’a. Kardynał pokazał książkę Królowi aby uzmysłowić mu że herezja panoszy się na dworze, jednak Henrykowi lektura się spodobała i uradowany powiedział że jest to ‘księga dla wszystkich królów’.

Czy Anna Boleyn popchnęła Henryka VIII w kierunku reformacji? Moim zdaniem – tak.  Henryk który miał wykształcenie teologiczne, był bowiem przeznaczony do stanu duchowego. Dopiero śmierc jego starsza brata, Artura, który miał być Królem, wyniosła na tron Henryka. W 1521 r. Henryk VIII otrzymał od Papieża zaszczytny tytuł Obrańcy Wiary (łac. Fidei Defensor) gdyż napisał pamflet przeciwko Lutrowi. Kiedy Król zakochał się w Annie Boleyn, pragnął uczynić ją swoją kochanką lecz ona odmówiła. Henryk zapragnął więc rozwieść się z Katarzyną Aragońską i poślubić Annę. Niestetey, papież nie wydał zgody na rozwód, co rozzłościło Henryka który w sumie prawie siedem lat toczył batalię o unieważnienie jego pierwszego małżeństwa. Moim zdaniem Anna Boleyn miała spory wpływ na Henryka VIII i jego decyzję o zerwaniu z Kościołem Katolickim. David Starkey w książce ‘Sześć żon Henryka VIII’ pisze, że dokumenty przechodziły przez ręce Anny która aktywnie zajmowała się sprawami dotyczącymi rozwodu.

Anna Boleyn otaczała się zwolennikami reformacji  ; Cromwell, Cranmer czy Latymer byli znani ze swojego zapału w krzewieniu protestantyzmu. Dodatkowo Anna pomagała wszystkim którzy posiadali literaturę związaną z luteranizmem, a za to mogli trafić na stos. Eric Ives uważa że Anna silnie wspierała reformę i nie sposób się z tym nie zgodzić. Jednak istnieją pewne wskazówki, że Anna pozostała katoliczką w głębi serca.

Anna i katolicyzm

Wiele wskazuje na to, że Anna Boleyn pragnęła użyć tak zwanej nowej religii aby poprawić sytuację duchowieństwa w Anglii. Stan duchowieństa był naprawdę słaby ; brak oparacia na Biblii, handlowanie sakramentami, kupno miejsca w niebie za ziemskie pieniądze i wiele innych praktyk.  Anna nie chciała aby dobra przejęte z rozwiązanych opactw trafiały w większosći do królewskiej kieszeni ; stawiała bardziej na edukację, cele charytatywne, reformowanie kościoła od wewnątrz aby go oczyścić.

Kiedy Anna Boleyn przebywala w więzieniu w Tower, wielokrotnie wyrażała chęć i nadzieję że Król zezwoli jej wstąpienie do klasztoru. Przyjęła sakrament, a tuż przed śmiercią poprosiła zebranych aby się za nią modlili co sugeruje że wierzyła w istnienie czyśca.

Wnioski

Moim zdaniem, Anna Boleyn była osobą religijną.  Dzisiaj niestety nie wiemy co dokładnie Anna miała w sercu ; czy bliższa jej była wiara katolicka czy protestancka, a może po prostu chciała połączyć elemnty obu wyznań. Faktem jest , że Anna Boleyn była religijną i głęboko wierzącą kobietą. Nade wszystko wierzyła w Boga i całe jej życie to potwierdza.

  • Language

  • Archives

    • 2018 (2)
    • 2017 (8)
    • 2016 (7)
    • 2014 (2)
    • 2013 (9)
    • 2012 (22)
    • 2011 (70)
    • 2010 (9)
  • Newsletter

  • Facebook

  • Currently Reading

    ISBN:  9781848945371