Anna Kliwijska urodziła się 22 września 1515 roku w Dusseldorfie jak córka Jana Kliwijskiego i Marii Jülich-Berg. W wieku dwunstau lat została zaręczona z Franciszkiem Lotaryńskim, młodszym od niej o 2 lata. Do małżeństwa jednak nigdy nie doszło – nieoficjalne zaręczyny zostały zerwane w 1535 roku. Gdy ojciec Anny zmarł w 1539 r., jej brat, William , został jego następcą.

Plany małżeńskie

W październiku 1537 roku Król Henryk VIII został wdowcem – jego trzecia żona, Joanna Seymour, zmarła w wyniku gorączki poporodowej, dwanaście dni po narodzinach upragnionego syna. Król pogrążył się w ogromnym bólu, jednak jego doradcy jeszcze przed pogrzebem Królowej rozpoczęli poszukiwania kandydatki na kolejną żonę.

Po obejrzeniu mnóstwa portretów rozmaitych wysoko urodzonych dam, Henryk skłonił się ku zapewnieniom Tomasza Cromwella, iż Anglia potrzebuje sojuszu z krajem protestanckim. Wybór padł na Księstwo Cleeve. Król posłał swojego malarza, Hansa Holbeina, aby namalował portret dwóch sióstr – Anny i Amalii, a on później wybierze jedną z nich. Holbain spełnił prośbę i przywiózł portrety. Podobizna Anny Kliwijskiej tak bardzo spodobała się Henrykowi, iż postanowił poślubić właśnie ją. Dla Henryka VIII bardzo ważne było, aby kobieta przyciągała jego uwagę – Anna Kliwijska z portretu wydawała mu się piękną kobietą.

Nie wiemy jakie były odczucia Anny Kliwijskiej, gdy dowiedziała się iż zostanie czwartą żoną Henryka VIII. Prawdopodobnie słyszała, jaki los spotkał jego żony – według słów Księżnej Cristiny – ‘jedna została otruta, druga ścięta, a trzecia zmarła z powodu słabej opieki tuż po porodzie’. Księżna dodała również że ‘gdyby miała dwie głowy, mogłaby zaryzykować’. Czy Anna Kliwijska podzielała zdanie Księżnej – tego nie wiemy, ale zapewne nie była ucieszona, iż zostanie żoną mężczyzny okrutnie rozprawiającego się ze swoimi małżonkami.

Anna Kliwijska przybywa do Anglii

27 grudnia 1539 roku Anna postawiła stopę na angielskiej ziemi. Oto była w kraju swojego przyszłego męża, którego miała ujrzeć już niebawem. Henryk miał powitać Annę 3 stycznia 1540 roku, ale był tak podekscytowany iż nie mógł czekać. 31 grudnia, Henryk wyruszył do Rochester, aby zobaczyć swoją nową narzeczoną. Z całą pewnością Król był jednoczesnie podekscytowany oraz zdenerwowany – w końcu miał ożenić się ponownie, po dwóch latach od śmierci ukochanej Joanny Seymour.
Henryk VIII spodziewał się ujrzeć piękną kobietę jaką zobaczył na portrecie. Jednak to co zobaczył, wprawiło go w rozgoryczenie i złość – wybranka okazała się inna niż na portrecie. Ponoć Król nie mógł ukryć swojego rozczarowania Anną Kliwijską – dziewczyna pomimo swoich 24 lat, wyglądała starszej, miała śniadą cerę, a na jej twarz pokrywały blizny po ospie wietrznej. W drodze powrotnej, Henryk zapytał swojego przyjaciela, Sir Jana Russela, jak podoba mu się przyszła Królowa, na co on odpowiedział iż jej ‘cera była raczej ciemna aniżeli jasna’ – Russel prawopodobnie obawiał się szerzej komentować sprawy. Henryk odparł iż Anna Kliwijska mu się nie podoba.

Małżeństwo i rozwód

Anna Kliwijska nie dość, ze nie zadowolila gustu Henryka VIII, który nazywał ją ‘flamandzką kobyłą’, nie dzieliła również jego zainteresowań – polowań, gry w karty, muzyki i śpiewu – ale za to była wprawioną szwaczką.

Pomimo niezadowolenia , Henryk musiał postępować zgodnie z planem – nie mógł odesłać Anny do jej rodzinnego domu, ponieważ w ten sposób splamiłby jej honor i naraził się protestantom. Jeszcze przed ślubem Henryk VIII próbował znaleźć jakiś sposób na pozbycie się niechcianej panny młodej. Jednak nie było nic, co mogłoby postawić przyszłą Królową w niekorzystnym świetle – nawet jej nieoficjalne zaręczyny z Franciszkiem Lotaryńskim.

Ślub odbył się 6 stycznia 1540 r. w Greenwich. Henryk VIII nie był w romantycznym nastroju – tuż przed ślubem powiedział Cromwellowi że gdyby ‘nie chodziło o zadowolenie mego ludu i królestwa, za nic w świecie nie zrobiłbym tego, co robię dzisiaj’.

Noc poślubna okazała się jeszcze większą katastrofą niż sam ślub. Henryk VIII, który kochał kobiety, nie był w stanie – jak sam zeznał – skonsumować małżeństwa. Gdy następnego ranka Cromwell nierozważnie zapytał Króla o wrażenia – Henryk odparł iż ‘nie podobała mu się wcześniej, teraz nie podoba mu się jeszcze bardziej’. Dodatkowo, Król wyznał iż Królowa ‘nie może być dziewicą, ponieważ wskazują na to obwisłe piersi’ oraz że ‘nie miał ani ochoty ani odwagi sprawdzać reszty’ a więc ‘pozostawił ją taką dziewicą jaką zastał’.

Sprawy nie wyglądały dobrze. Henryk VIII po czterech nocach spędzonych z Królową wciąż nie mógł skonsumawać małżeństwa. Król zwierzał się kilku osobom z Prywatnej Komnaty, z odczuć względem nieatrakcyjnej żony – kolejny raz wyznał iż miała ‘obwisłe piersi’, ‘jej ciało było w strasznym stanie’, ‘wydziela nieprzyjemny zapach’ oraz że ‘nie wzbudza ona jego pożądania’. Henryk zasięgnął również opinii nadwornych medyków – wyznał iż jest zdolny do aktów cielesnych ale ‘nie z nią’.

Anna Kliwijska nie zdawała sobie sprawy, że jej intymność jest tematem rozmów w Prywatnej Komancie. Po kilku miesiącach małżeństwa, Lady Joanna Rochford – nie wiemy czy z własnej woli czy ktoś ją o to poprosił – powiedziała królowej iż ‘sądzi że wciąż jest dziewicą’. Odpowiedź Ann Kliwijskiej ukazała jak niewinna i seksualnie niedouczona była Królowa :

‘Gdy Król przychodzi do łoża, czule całuje mnie zycząc mi ‘dobrej nocy’, rano również mnie całuje i żegna się ze mną. Czy to nie wystarczy?’

Przysłuchująca się rozmowie Lady Rutland odparła :

‘Pani, musi być coś więcej niż to, albo długo przyjdzie nam czekać na Księcia Yorku, którego całe krolestwo pragnie’. Królowa lakonicznie stwierdziła ‘jestem zadowolona z tego co jest’.
A więc Anna Kliwijska nie posiadała praktycznie żadnej wiedzy o seksualności człowieka, a powinna wiedzieć chociażby jak wygląda poczęcie dziecka.

Wkrótce jasnym stało się, że Anglia nie potrzebuje sojuszu z protestanckimi Niemcami, i Henryk mógł uwolnic się od niechcianej żony. Władca miał już na oku kolejną damę – jedną z dam dworu obecnej żony, młodą Katarzynę Howard. Henryk odesłał Annę Kliwijską do Pałacu Richmond, tłumacząc że to dla jej zdrowia, ale w rzeczywistości nie chciał Anny w pobliżu, gdy rozmawia o rozwodzie. Wkrótce Anna została poinformowana o anulowaniu małżeństwa. Słabo mówiąca po angielsku kobieta potrzebowała tłumacza, aby w pełni zrozumieć sytuację. Henryk zapewne obawiał się jej reakcji – czy będzie tak dumna i uparta jak Katarzyna Aragońska? Czy ułatwi rozwód, czy też będzie stwarzać problemy? Według , niektórych zeznań, po usłyszeniu iż Król pragnie się z nią rozwieść, Anna ‘omdlała’. Jednak z pokorą przyjęła decyzję Henryka VIII, być może w obawie o własne życie. W zamian za posłuszność, Anna została mianowana ‘Drogą Królewską Siostrą’, dostała wiele posiadłości – m.in. rodzinny dom Anny Boleyn w Hever, oraz dożywotnią pensję.

Po rozwodzie

Pomimo rozwodu, Anna Kliwijska była częstym gościem na dworze Henryka VIII. Oboje nawiązali przyjacielskie stosunki, a była Króla chwaliła obecną – Katarzynę Howard. Henryk VIII był zadowolony, że Anna nie sprawiała żadnych problemów przy anulacji małżeństwa, dlatego też ustanowił ją najważniejszą kobietą w Anglii, oczywiście zaraz po jego żonie, oraz dwóch córkach. Anna Kliwijska była więc pełnoprawnym członkiem rodziny królewskiej.
Stosunki Anny Kliwijskiej z córkami Króla byly bardzo dobre – była Królowa lubiła zwłaszcza Elżbietę Tudor, która była częstym gościem w jej posiadłościach.
Po tragicznej śmierci młodej Katarzyny Howard, Anna miała nadzieję że Henryk VIII ponownie ją poślubi. Zarówno ona jak i jej brat Książę William, wielokrotnie próbowali naciskać na Henryka VIII w tej sprawie. Niestety, Henryk nie miał ochoty po raz kolejny żenić się z Anną, argumentując iż ich rozwód był definitywny. W 1543 roku Henryk VIII poślubił szóstą żonę, dwukrotną wdowę, Katarzynę Parr. Gdy Anna Kliwijska się o tym dowiedziała, była oburzona i narzekała że nowa królowa nie jest ładniejsza od niej samej, i nawet nie ma pojęcia jaki ciężar będzie musiała dźwigać.
Po śmierci Henryka VIII Anna Kliwijska straciła swojego protektora. Za panowania Edwarda VI, była Królowa zmagała się w problemami finansowymi. W 1553 roku, gdy na tron wstąpiła najstarsza córka Henryka VIII, Maria, Anna Kliwijska była obecna podczas jej koronacji. Maria Tudor była znana jako zagorzała katoliczka, która prześladowała protestantów. Anna Kliwijska była protestantką, jednak zmieniła wyznanie na katolicyzm – nie wiadomo, czy bała się Marii Tudor, czy po prostu poczuła potrzebę zmiany religii.

Śmierć

Anna Kliwijska zmarła 16 lipca 1557 roku, w wieku 41 lat. Wielu historyków wierzy, że przyczyną śmierci był rak – była Królowa umierała w bólu.

Anna Kliwijska jest także najdłużej żyjącą żoną Henryka VIII – chociaż nie ostatnią. Ostatnia żona Króla, Katarzyna Parr, zmarła w 1548 r.

Anne of Cleves by Hans Holbein

 Anne of Cleves was born in 1515 in Dusseldorf. At the age of 12 Anne was betrothed to Duke of Lorraine’s son, Francis.  The betrothal was cancelled in 1535.

In 1537 King Henry VIII’s third wife, Jane Seymour died of postnatal complications after giving birth to a healthy son. Soon Henry VIII decided to marry once again. He started searching for a new Queen.

Hans Holbein painted Anne’s portrait and King Henry VII fell in love with Anne. She was to became his fourth wife. French ambassador described her as ;

‘of middling beauty, and of very assured and resolute countenance’

Anne of Cleves was 7 months younger than Henry’s eldest daughter Mary, but she was described as looking old. She had a swarthy skin, dark eyes and she was slender.

On 27^th December 1539 Anne set her foot on English land. She was in her future husband’s country and she was to see him soon fort the first time. I was always wondering what did Anne feel when she came to England? Was she afraid to become a fourth wife of a man who had such a bad reputation as a husband?

Henry was so excited to see his new bride that he could not wait. He was anxious to be in love again, because his third wife died 2 years earlier. Henry VIII expected to see a beautiful girl from Holbein’s painting, but what he saw did not please him. He could not hide his disappointment in Anne of Cleves, she was not such a beauty as he wanted her to be.

Marriage and divorce

Anne of Cleves did not please Henry VIII’s taste. He described her as an ‘Flanders Mare’. She was not a type of woman that Henry liked; she did not dance, sing or hunt, but she was a good embroiderer.

However Henry was a good actor. He did not show Anne that he disliked her. He couldn’t send her home, but he was searching for a reason to prevent unwanted marriage. However he found no grounds.

The wedding took place on 6^th January 1540 at Greenwich.

‘For the wedding, anne was dressed in a gown in the dutch fashion made of rich cloth of gold, embroidered with flowers and decorated with great and oriental pearls.’

However Henry was not in a romantic mood – before the wedding he told Cromwell ;

 ‘My lord if it were not to satisfy the world , and my realm, I would not do that which I must do this day for no earthly thing’ / Robert Hutchinson ‘The Last Days of Henry VIII’ p. 28 /

The wedding night was even bigger disaster than wedding itself. Henry, who was such a womanizer, could not – as he later testified – consummate the marriage. When Cromwell asked the King how did he liked his new bride, Henry replied bitterly;

‘I  liked her before not well, but now I liked her much worse. I have felt her belly and her breasts and thereby, as I can judge, she should be no maid, which struck me so to the heart when I felt them, that I had neither will no courage to proceed further in other matters. I left her as good a maid as I found her’.

After few nights with Anne, Henry still could not consummate the match. He confessed his problems to few members of Privy Chamber – he complained that he feels no desire for his newly wedded wife. Henry told his physicians that he is able to have sex with women, but not with Anne.

Anne probably did not had any idea that her intimate life is being discussed within Privy Chamber. After few months, Lady Rochford was concerned that Anne is ‘still a maid’ but the Queen was not concerned at all.

The marriage was annulled on 9 July 1540, on the grounds of non-consummation and Anne’s pre-contract to Francis of Lorraine.  Anne agreed to annul her marriage to English king, because she was probably scared that she will end up banished like Catherine of Aragon, or executed like Anne Boleyn.  In return for her obedience, Anne received many lands and a title of ‘the King’s beloved Sister’.

Anne was Henry’s friend, she was also an often visitor at court during Henry’s marriage to Catherine Howard. After tragic death of his fifth wife, Anne hoped that Henry would marry her again, however he married Katherine Parr.

Sources :

Antonia Fraser ‘Six Wives of Henry VIII’

Robert Hutchinson ‘The Last Days of Henry VIII’