‘Królowa Joanna nieodmiennie okazuje miłość i uznania godne posłuszeństwo, z radością godząc się z tym wszystkim, co uznajemy za słuszne i konieczne”

Henryk VIII do Księcia Norfolk, 1537 r.

Joanna Seymour urodziła się w 1508 roku, jako córka Sir Jana Seymour’a i Margery Wentworth. Matka Joanny uznana była za piękność, była muzą poety Jana Skeltona, a jej kuzyni z pierwszej linii Elżbieta i Edmund Howard, byli rodzicami Anny Boleyn i Katarzyny Howard.  Ponadto, Joanna pochodziła z linii rodowej Króla Edwarda III oraz rodziny Percy.

Pomimo faktu, iż  Joanna nie była wykształcona tak dobrze jak pierwsze dwie żony Henryka VIII, to jednak otrzymała stranną edukację jak każda kobieta w tamtej epoce.  Była najbardziej znana ze swojego talentu do szycia oraz haftowania, poza tym umiała pisać i czytać ; znała również łacinę i język francuski.

Wygląd i charakter

Joanna Seymour posiadała typową dla epoki urodę – bladą cerę, włosy w kolorze jasnego blondu oraz niebieskie oczy. Nie była jednak uważana za piękną, była raczej przeciętnej urody.  Jeżeli chodzi o charakter, Eustachy Chapuys, Cesarski Ambasador, opisał Jane jako ‘raczej dumną i wyniosłą’ co zdecydowanie odbiega od wizerunku pokornej Joanny, który został stworzony po slubie z królem.  Kiedy jasnym stał się fakt, iż Henryk VIII jest rozczarowany i znudzony Anną Boleyn, Seymourowie rozpoczęli działania mające na celu pozbycie się królowej, i zastąpienie jej Joanną. Tomasz Cromwell, prawa ręka i sekretarz Króla, który sam był zagrożony ze strony Anny Boleyn, zawarł przymierze z rodziną Seymourów, dając im liczne dowody uznania, m.in. oddając swoje apartamenty na dworze królewskim, które były połączone z apartamentami Króla. Gdy Król zaczął interesować się Joanną, Seymourowie ujrzeli swoją szansę aby zabłysnąć. Jako, że ich rodowym herbem był paw – symbol dumy – zastąpili go feniksem – symbolem poświęcenia. Zmiana herbu była sprytnym taktycznym posunięciem – Seymourowie nie chcieli aby Joanna była utożsamiana z nadmierną ambicją, a pragnęli aby była postrzegana jako pokorna i posłuszna kobieta.

Joanna zostaje zauważona

Joanna Seymour nie była nowa na dworze – służyła Królowej Katarzynie Aragońskiej prawopodobnie od 1527 r., a później służyła Annie Boleyn. Nie wiemy zapatrywała się na ‘wielką sprawę’ oraz jaki był jej osobisty stosunek do Anny Boleyn. Domyślac się możemy iż, jako kaoliczka,Joanna popierała Katarzynę Aragońską i miała wrogi stousnek do Anny. Również pozytywne nastawienie do Marii Tudor pokazuje, iż Joanna darzyła szacunkiem pierwszą żonę Króla. Henryk VIII zapewne wiedział o istnieniu Joanny, kiedy był mężem Katarzyny a później Anny, jednak zauważył ją dopiero w styczniu 1536 r. To własnie w styczniu zmarła Katarzyna Aragońska, a Anna Boleyn straciła nienarodzone dziecko. Henryk VIII był rozgniewany na żonę, iż nie dała mu syna, oraz wyraził zaniepokojenie czy kiedykolwiek będzie mu dane mieć więcej dzieci z Anną. Anna natomiast zarzuciła Henrykowi, iż straciła dziecko ponieważ wypadek któremu Henryk uległ podczas turnieju wyglądał tak groźnie (Henryk stracił przytomność na 2 godziny) iż Królowa obawiała się o jego życie. Dodatkowo, Anna cierpiała widząc jak panna Seymour siedziała na kolanach Henryka, co doprowadziło ją do wielkie stresu i poronienia. Czy już w styczniu 1536 r. los Anny Boleyn był przesądzony? W żadnym wypadku! Henryk VIII nie pragnął skrzywidzić żony, a romans z Joanną Seymour z założenia miał być krótkotrwały. Dowodem na to jest list i sakiewka z pieniędzmi którą Henryk przesłał swej nowej miłości w marcu 1536 r. Pieniądze były formą zapłaty za usługi które – liczył na to monarcha – Joanna miała mu wkrótce wyświadczyć w jego sypialni. Jednak ona  ucałowała kopertę, i rzuciła się na kolana przed królewskimi posłańcami mówiąc iż ‘honor to jedyna rzecz którą będzie broniła nawet za cenę smierci, a jeżeli król pragnie ją wynagrodzić, niech zrobi to po jej ślubie’. Tak, Joanna Seymour nie miała w planach zostać królewską nałożnicą. Tak jak przed laty Anna Boleyn odrzuciła tę propozycję, tak teraz Joanna, podążając śladami rywalki, zagrała trudną do zdobycia.  Reakcja Henryka VIII nie była trudna do przewidzenia – odmowa pchnęła go ku działaniu, a sama Joanna wydała mu się bardziej atrakcyjna.

Z każdym dniem pozycja Anny Boleyn słabła. Król nie wykazywał już zainteresowania nią, chociaż jeszcze w kwietniu w liście do cesarza nazwał ją ‘umiłowaną i drogą małżonką’. Jednak kłótnia Anny z Cromwellem prawopodobnie przypieczętowała jej los – na początku maja Królowa została oskarżona o zdradę stanu (planowanie zamordowania króla), cudzołóstwo oraz kazirodztwo. Joanna stała się kandydatką na żonę numer  trzy, co nie spodobało się ludności angielskiej. Chociaż Anna Boleyn nigdy nie była popularna, to jednak ludziom nie podobało się, że w czasie gdy druga żona jest przesłuchiwana i wciąż żyje, Henryk już planuje poślubić kolejną panią, nawet tego nie ukrywając.

Wkrótce po raz kolejny dał o sobie znać charakter Joanny. Jak podaje Eustachy Chapuys :

‘Dotarło do mnie, iż jeszcze zanim Konkubina (Anna Boleyn) została wtrącona do więzienia, Król rozmawiając ze swą kochanką (Jane Seymour) o ich małżeństwie, usłyszał od niej iż powinien poczynić kroki aby pojednać się z Lady Marią, na co Król jej odpowiedział iż jest głupia, i powinna zabiegać o uznanie ich wspólnych dzieci a nie żadnych innych’

Z tego zapisu wyraźnie wynika iż Joanna Seymour czuła się tak pewna swojej pozycji iż nie wahała się poruszać z Henrykiem VIII drażliwych tematów. Córka Henryka, Maria, bez wątpienia była tematem, o którym Henryk niechętnie rozmawiał, gdyż nie tolerował nieposłuszeństwa najstarszej córki.  Kontynuacja tej rozmowy  odsłania nam kolejny fakt – pomimo iż Jane została nazwana ‘głupią’ :

‘powiedziała królowi, iż uważa za stosowne naprawić stousnki z Lady Marią, ze wzgląd na spokój Króla, jej samej, jej przyszłych dzieci oraz całego Królestwa : gdyż bez tego ani Wasza Wysokość ani jego lud nie będą zadowoleni’.

Z całą pewnością możemy przyznać, iż Joanna nie była nieśmiałą, cichą i potulną osobą, za jaką jest uważana przez wielu. Wręcz przeciwnie – nie bała się wyrażać własnych opinii w rozmowie z Henrykiem, a dodatkowo posiadała zdolności iście dyplomatyczne. Zapewne Chapuys był zadowolony iż oto po nienawidzonej ‘konkubinie’ która gardziła Księżniczką Marią (notabene Lady Marią), na tron wstąpi kobieta która jest zdecydowana walczyć o pojednanie Henryka z jego córką.

Małżeństwo i upragniony syn

Anna Boleyn została ścięta 19 maja 1536 r. Następnego dnia, Król i Joanna Seymour zaręczyli się w Hampton Court. Przygotowania do ślubu trwały, Henryk nie miał czasu do stracenia. Dlaczego? Pragnął syna i po raz kolejny miał nadzieję, że nowa żona będzie w stanie go urodzić.

Ślub odbył się 30 maja 1536 r. Na Joannie Seymour spoczywała ogromna odpowiedzialność – jej dwie poprzedniczki poniosły konsekwencje tego, iż nie zdołały dać Królowi upragnionego następcy tronu. Nie wiemy nic o odczuciach Joanny – czy bała się że nie zajdzie w ciążę? Czy przeszło jej przez myśl iż Henryk może zrobić z nią to samo co z Anną Boleyn?

Już wkrótce wybuchła Pielgrzyma Łaski – bunt na północy kraju. ‘Buntownikom’ nie podobało się, iż ich wiara została tak tak okrutnie potraktowana. Henryk VIII wybuchł gniewem, nie potrafił zrozumieć iż ‘nieucy zajmują się pouczaniem nas w kwestiach wiary’ oraz ‘okazują niepojętą niewdzięczność wobec najbardziej prawowitego króla’. Joanna, jako katoliczka, postanowiła użyć swojego wpływu na Króla i “błagała małżonka, by zaniechał likwidacji klasztorów” Jak podaje Antonia Fraser :

Król Henryk nie po to jednak pozbył się Anny Boleyn i poślubił Joannę, by wysłuchiwać tego rodzaju próśb; żonie kazał wstać, przypominając, że “niejednokrotniezabraniał jej mieszania się w jego sprawy”. Nie powstrzymał się od oczywistej aluzji do losu “nieżyjącej królowej Anny”. W swym pisemnymsprawozdaniu z 24 października ambasador dodaje, że reprymenda Henryka skutecznie przestraszyła “niezbyt pewną siebie” Joannę. Biskup Faenzaprzedstawił w dwa miesiące później nieco odmienną wersję tego samego chyba zdarzenia, wedle której królowa powiedziała mężowi, że “być może, bunt ten wybuchł z przyzwoleniem boskim, bowiem tyle kościołów legło w ruinach”. W odpowiedzi król przypomniał małżonce, że poprzednia królowa zapłacićmusiała głową za nadmierne zainteresowanie sprawami państwa”.

A więc Joanna została ostro sprowadzona na ziemię – Henryk wyraźnie dał do zrozumienia iż nie życzy sobie aby jego żona wtrącała się w sprawy polityki. Nie trudno się dziwić – zarówno Katarzyna Aragońska jak i Anna Boleyn miały ogromny wpływ na politykę, często wyrażały własne zdanie, co Henryka wielokrotnie doprowadzało do szału. Od swojej trzeciej żony Henryk oczekiwał jedynie posłuszeństwa i syna. Joanna zrozumiała, i już nigdy więcej nie podjęła tematu który mógłby rozgniewać króla. Prawdopodobnie wiedziała, że dopóki nie spełni swojego obowiązku – nie urodzi syna, nie ma prawa ani mocy wpływać na męża.

Joanna jako Królowa utrzymywała bliskie stosunki z Anną Stanhope (drugą żoną jej brata Edwarda) oraz siostrą Elżbietą (która w 1538 r. poślubiła syna Tomasza Cromwella, Grzegorza).  Ponadto nowa Królowa zatroszczyła się o Marię Tudor, córkę Katarzyny Aragońskiej – to dzięki niej Maria powróciła do łask Króla, chociaż nie została przywrócona do aktu sukcesji aż do 1544 r. za namową szóstej żony Henryka, Katarzyny Parr. Joanna dbała również o wizerunek swoich dam dworu – francuskie stroje propagowane przez Annę Boleyn zostały zabronione.

Na początku 1537 r. Joanna Seymour spodziewała się pierwszego dziecka, ku zadowoleniu Króla i całego dworu. Oczywiście nikt nie ukrywał, iż pożądany jest męski potomek, a nie kolejna córka. We wrześniu Królowa zajęła apartamenty przeznaczone do porodu, oczekując na narodziny dziedzica.

Poród rozpoczął się po południu 9 października, był długotrwały i bolesny. Wkrótce jasnym stało się, że zarówno życie matki i dziecka jest zagrożone – cała Anglia modliła się za rodzącą królową. W końcu około drugiej nad ranem 12 października na świat przyszedł długo oczekiwany syn. Chłopcu nadano imię Edward i stał się on prawowitym następcą tronu. Henryk, wówczas 46-letni, nie krył swojej radości.

15 października Edward został ochrzczony – zwyczaj nakazywał aby matka nie uczestniczyła w tym wydarzeniu. Matką chrzestną została Maria Tudor, obecna była również czteroletnia wówczas Elżbieta, którą na rękach trzymał brat królowej, Edward. Cała Anglia świętowała narodziny chłopca, który wkrótce otrzymał tytuł Księcia Walii i Kornwalii oraz Hrabiego Carnarvon. Rodzina Seymourów została wywyższona jeszcze bardziej niż przed tem – Edward Seymour otrzymał tytuł Hrabiego Hertford (tytuł dziedziczony), a Tomasz Seymour tytuł szlachecki oraz dobra ziemskskie.

Niestety, radość została szybko przerwana – stan Królowej pogorszył się, wystąpiła gorączka. 23 października nastąpiła poprawa i wszyscy mieli nadzieję, że Królowa wyzdrowieje. Niestety, jej stan ponownie uległ pogorszeniu, Joanna zaczęła majaczyć. Zmarła dokładnie 12 dni po narodzinach syna, 24 października 1537 roku. Podawane są różne przyczyny smierci – ogólnie przyjęta jest gorączka poporodowa na którą często umierały kobiety w wyniku braku odpowiedniej higieny podczas porodu. Do dzisiaj jest kwestią sporną czy królowa została poddana cesarskiemu cięciu. Zabiegu tego nie przeprowadzano na żyjących kobietach, ponieważ szansa na przeżycie była niewielka. W starozytnym Rzymie cesarskiemu cięciu poddawano martwe ciężarne kobiety, bowiem prawo zabraniało pochowania kobiety z dzieckiem w brzuchu. Jednak nie ma żadnego zapisu który potwierdziłby cesarskie cięcie na Joannie Seymour – zapewne wzmianka iż Książę Edward urodził się w taki sposób zostałaby napisana. Poza tym – jak zwraca uwage Antonia Fraser :

‘Przede wszystkim zaś królowa przeżyła poród i czuła się dostatecznie dobrze, by przyjąć gości z okazji chrzcin, które odbyły się w trzy dni później. Spowita w aksamity i futra, aż do późnych godzin nocnych przebywała w kaplicy Hampton Court, aby dopełnić nakazanych tradycją obowiązków małżonki, jak kiedyś Elżbieta York rodząc księcia Artura. Z pewnością nie byłaby w stanie temu sprostać, gdyby zaledwie kilka dni wcześniej “otwarto jej łono i dziecko uwolniono”.’

A zatem najprawdopodobniej Joanna zmarła w wyniku gorączki poporodowej która w tamtych czasach zbierała śmiertelne żniwo wśród kobiet (na to samo zmarła matka Henryka VIII, Elżbieta York mając 36 lat, oraz ostatnia żona Henryka, Katarzyna Parr w wieku 35 lat). Joanna miała 29 lat, była Królową przez osiemnaście miesięcy i odniosła sukces – zapisała się w pamięci Henryka VIII jako najukochańsza żona, która poświęciła własne życie aby wydać na świat tak długo oczekiwanego syna. Jako jedyna z 6 żon Henryka VIII otrzymała pogrzeb jako Królowa Anglii.

Źródła :

1. Antonia Fraser ’6 żon Henryka VIII’ / ’6 wives of Henry VIII’

2. Wikipedia : http://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Seymour

3.  Eric Ives ‘The Life and death of Anne Boleyn : The Most Happy’

Jane Seymour was born  around 1508 as a daughter of Sir John Seymour and Margery Wentworth. Jane’s mother was considered a beauty and she was the muse of the poet John Skelton.

Despite the fact that Jane was not educated as well as  first two wives of Henry VIII, she could read and write ; she also knew Latin and French. She was known for her talent in needlework and embroidery.

 Appearance and character

‘She is of middle height, andnobody thinks that she has much beauty. Her complexion is so whitish that she may be called rather pale. She is a little over twenty-five . . . The said Semel is not very intelligent, and is said to be rather haughty.’[1]

Jane Seymour was not new at  court – she served Queen Catherine of Aragon probably since 1527, and later became lady-in-waiting to Anne Boleyn. She came from a catholic family.  Since the Seymour’s ancestral coat of arms was the peacock – a symbol of pride – they have  replaced it with a phoenix – the symbol of sacrifice. Changing the coat of arms was a clever tactical move – Seymour family did not want Jane to be  identified with the excessive ambition and desired her to be seen as a humble and obedient woman.

W do not know when exactly Henry became infatuated with Jane Seymour. It was probably by the end of 1535 when pale Jane caught Henry’s attention. However Henry did not not consider Jane Seymour as a candidate for next wife. He treated her as his mistress :

‘As late as 1 April, Chapuys was still describing her by the significant label ‘the lady whom he serves’. Effectively, she took the place of the pregnant Anne as Henry’s courtly ‘mistress’.’[2]

Everything changed after Anne Boleyn lost her child in 1536. Henry VIII was angry at his wife that she did not gave him a son, and expressed concern about whether he will ever have more children with her. Anne blamed Henry that she lost their child because the incident which took place on 24th of January –  Henry lost consciousness for 2 hours, and  that the Queen was afraid for his life. In addition, Anne was suffering when she saw mistress Seymour sittingt on Henry’s knees. However professor Eric Ives points out that :

‘The miscarriage of 29 January was neither Anne’s last chance nor the point at which Jane Seymour replaced Anne in Henry’s priorities. It did, nevertheless, make her vulnerable yet again.’[3]

Henry hoped that Jane could became his mistress and he sent her a purse with money and a letter. Jane kissed the envelope, and threw herself on her knees before the king’s messengers. Chapuys described the situation :

the envelope, and threw herself on her knees before the king’s messengers. Chapuys described the situation :

‘The young lady, having kissed the letter returned it to the messenger unopened and falling on her knees besought him to ask the king on her behalf, to consider carefully that she was a gentlewoman, born of good and honourable parents and with an unsullied reputation. She had no greater treasure in the world than her honour which she would rather die a thousand times than tarnish, and if he wanted to give her money she begged that he would do so once God had sent her a good match.’  / E.Ives p.304/

Jane learned from Anne Boleyn – few years back it was Anne who had refused being King’s mistress and know Jane played hard to get.  Just like this she became a candidate for wife number three, but the English people did not like this situation. Although Anne Boleyn was never popular, her quick arrest and death shocked many people.

Chapuys wrote that

‘Even before the arrest of the concubine, the king had spoken with mistress Seymour of their future marriafe” /Alison Weir  , Six wives of Henry VIII , p.197/

We know also, that Jane spoke about reinstation of Mary Tudor to the succesion, but this only angered the King who called Jane ‘stupid’.

Certainly we can admit that Jaen was not a shy, quiet and meek person. On the contrary – she was  not afraid to express her opinion in conversation with Henry, and she proved also to be a good diplomat. Although in the beggining Chapuys was very sceptical about Jane, he was glad that after ‘the Concubine’ England will have a Queen that seeks lady Mary’s advancment.

Marriage and longed for son

The wedding took place May 30, 1536 r. Now Jane Seymour had to prove that she deserved to be a Queen. She saw how Henry’s previous Queens had suffered consequences of not giving him a male heir, so she probably knew she must get pregnant soon. We do not know anything about Jane’s feelings about marriage to Henry – was she afraid that he execute her like he executed Anne?

Jane tried to meddle into Henry’s political affairs, but he brutally reminded her about ‘late Queen Anne’. Henry made clear that he do not wish that his wife ‘meddles in his affairs’. That is hardly surprising – both Catherine of Aragon and Anne Boleyn had a huge impact on politics, often expressed their own opinions, and Henry had enough of such behaviour.

Jane as Queen had a close relationship with Anne Stanhope – her brother’s wife, and with her sister Elizabeth Seymour who was later married to Gregory Cromwell, Thomas Cromwell’s son. She was strict ans she has forbidden French dresses which Anne Boleyn liked so much.

In early 1537 Janne Seymour was expecting her first child, to the satisfaction of the King and the whole court. Of course, no one was hiding, that the child should be a son and not another daughter. In September, the Queen went into confinment.

 Oct. 15 Edward was baptized – mother did not participate in this event. Unfortunately Jane soon became ill. She had fever and her life was again at stake. She died on October 24th, 12 days after giving birth to Edward.  It is often speculated that Jane had had a caesarian cut, however there is no evidence to support this theory.

Sources :

1. Antonia Fraser  ’6 wives of Henry VIII’

2. Wikipedia : http://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Seymour

3.  Eric Ives ‘The Life and death of Anne Boleyn : The Most Happy’