Henryk VIII i Anna Boleyn

Nie znamy dokładnej daty kiedy Henryk VIII zwrócił uwagę na Annę Boleyn, wiemy jednak, że przez pewien okres czasu przebywała ona na królewskim dworze zanim król się nią zainteresował. Siostra Anny, Maria Boleyn, była królewską kochanką w latach 1521-1526, i do dzisiaj niewyjaśniony pozostaje fakt, czy dwójka jej dzieci (Katarzyna urodzona w 1524 r. i Henryk urodzony w 1526 r.) to dzieci Henryka VIII (biografię Marii znajdziesz tutaj). W 1526 r. Henryk zapragnął Anny Boleyn i prawdopodobnie oczekiwał, iż zostanie ona jego kochanką, podobnie jak jej siostra. Zoferował jej pozycję ‘meitrese en titre’ czyli jedynej i oficjalnej kochanki – tytułu tego Henryk VIII nie zoferował żadnej innej kobiecie przed Anną, ani po niej. Gdyby Anna przyjęła tę propozycję, cieszyłaby się wysoką pozycją oraz rozmaitymi dobrami materialnymi. Anna jednak nie zamierzała tak łatwo oddać się królowi, ponieważ wiedziała, że prędzej czy później się nią znudzi i znajdzie sobie kolejną ‘miłość’, a ona sama zostanie z nadszarpniętą reputacją.
Odmowa Anny wzbudziła w Henryku VIII jeszcze większe pragnienie, ponieważ żadna kobieta mu nie odmówiła. Uczucia Henryka względem Anny Boleyn zamieniły się z zauroczenia w prawdziwą obsesję. Od samego początku, Anna Boleyn postawiła sprawę jasno – pozycja królewskiej kochanki była nie przyjęcia, jedynie pozycja jego żony i królowej. Dlaczego Anna odważyła się chcieć więcej niż mogła dostać? Prawdopodpobnie była zachęcona przykładem innej angielskiej królowej, Elżbiety Woodville – która również ze zwyczajnej dwórki stała się królową. Jednak zasadnicza różnica pomiędzy Anną a Elżbietą to ta, że Henryk VIII był już żonaty, i to w dodatku z pochodzącą z Hiszpanii Katarzyną Aragońską. Wkrótce jednak Henryk VIII zapragnął rozwodu ze swoją żoną, z którą spędził prawie dwadzieścia lat, aby poślubić młodą i ambitną Annę.

Rozwód Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej

Oficjalnym powodem rozwodu (powszechnie uważa się że jest to rozwód, jednak Henryk VIII pragnął anulować swoje małżeństwo) Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej był fakt, iż przed laty Katarzyna była żoną brata Henryka, Artura Tudora. Biblia wyraźnie zabraniała aby mężczyzna poślubił żonę swojego brata, gdyż groziło to klątwą. Jednakże Henryk VIII i Katarzyna Aragońska dostali dyspensę od papieża, który zezwolił im na zawarcie małżeństwa. Jako główny powód Henryk VIII podawał iż jego sumienie cierpi gdyż poślubił wdowę po bracie, a co za tym idzie – nie ma męskiego potomka. Katarzyna Aragońska była w ciąży aż 6 razy, jednak tylko jedno dziecko przeżyło – księżniczka Maria Tudor, przyszła królowa Anglii. Jednak dla Henryka VIII córka nie była wystarczająca, ponieważ jeszcze nigdy nie zdarzyło się aby kobieta zasiadała na tronie angielskim (cesarzowa Matylda była władczynią jednak jej rządy były niepopularne wśród ludu). Na początku Henryk pragnął trzymać Annę Boleyn z daleka od sprawy rozwodowej, wkrótce stało się jednak jasne, że jest ona bezpośrednią przyzczyną rozstania królewskiej pary.
Już w grudniu 1527 r. Anna Boleyn na stałe zamieszkała na królewskim dworze oraz cieszyła się wieloma przywilejami zarezerwowanymi dla królwej (wyjatek stanowiły jedynie intymne relacje pomiędzy nią a królem,Anna czekała do ślubu z oddaniem się królowi), pomimo obecności Katarzyny Aragońskiej, która w świetle prawa i kościoła, nadal była żoną Henryka VIII i królową. Jak pisze Elizabeth Norton w książce ‘She Wolves: The Notorious Queens of England’ – ‘W 1527 r. Anna musiała czuć,że tryumfuje, I prawdopodobnie zarówno ona jak I Henryk wierzyli, że ich małżeństwo to kwestia krótkiego okresu czasu. Jednakże rozwód się przeciągał, co powodowało frustracje Anny jak i Henryka, frustracje te Anna skierowała przeciwko swojemu wrogowi a zarazem najbliższemu doradcy króla, kardynałowi Tomaszowi Wolsey’owi’.
Henryk VIII apelował do Stolicy Apostolskiej o unieważnienie jego małżeństwa. Król pokładał wielkie nadzieje w swoim doradcy, kardynale Tomaszowi Wolsey’owi który w tamtym okresie cieszył się poparciem króla oraz ogromną władzą. Wolsey wiedział, że werdykt odnośnie anulacji małżeństwa musi być szybki i bezproblemowy. Kardynał starał się więc przekonać papieża, iż małżeństwo pomiędzy Henrykiem a Katarzyną jest nielegalne w oczach Boga, nawet pomimo udzielonej im dyspensy. Wolsey pragnął również aby werdykt odnośnie anulacji odbył się w Anglii, dzięki czemu Wolsey mógłby mieć decydujący wpływ na przebieg sprawy. W czerwcu 1528 r. papież zadecydował, że sprawa rozwodowa odbędzie się w Anglii, a jego legatami będzie Wolsey oraz kardynał Lorenzo Campeggio. Campeggio przybył do Anglii bardzo późno, bo 8 października 1528. Kardynał Campeggio miał nie lada problem przed sobą – czy po wysłuchaniu wszystkich ‘za’ i ‘przecwi’ wydac pozwolenie na anulowanie małżeństwa? Biorac pod uwagę fakt, iż Katarzyna Aragońska była ciotką potężnego Cesarza Karola V, który za wszelką cenę nie chciał dopuścić do rozwodu, decyzja nie była łatwa. Po latach bezowocnego czekania, Henryk już wiedział że papież który był więźniem Karola V, nigdy nie dopuści do rozwodu. Anna Boleyn i jej zwolennicy przekonali Króla, że ogromną winę za to ponosi kardynał Wolsey, który celowo opóźnia rozwód. W 1529 r., Wolsey został pozbawiony swojej władzy i wpływu na króla, oraz oskarżony o zdradę stanu. Kardynał zmarł w drodze do więzienia, 29 listopada 1530 r., co prawdopodobnie uchroniło go przed egzekucją.

Henryk VIII głową Kościoła w Anglii

Gdy jasnym stało się, że papież nie wyda pozwolenia na rozwód, Anna Boleyn postarała się aby Henryk VIII przeczytał książkę ‘The Obedience of a Christian Man’ napisaną przez reformatora Williama Tyndale’a. Autor książki wyraźnie twierdził iż władza spoczywa w rękach króla jako Bożego pomazańca, a nie w rękach papieża. Król jako przedstawiciel Boga na ziemi ma prawo podejmować każdą decyzję. Henryk VIII przyjął książkę z wielkim entuzjazmem twierdząc, iż jest to ‘idealna ksiązka dla niego, ale również dla innych władców’. Wkrótce Henryk VIII wprowadził to co przeczytał w życie. Już w 1531 r. królowa Katarzyna Aragońska została wygnana z dworu, a jej miejsce zajęła Anna Boleyn. Kiedy w 1532 r., zmarł Arcybiskup Canterbury William Warham, Hneryk mianował na to stanowisko Tomasza Cranmera, który był bliską związany z rodziną Anny Boleyn. Wkrótce Henryk VIII ogłosił siebie jako głowę kościoła w Anglii, a jego małżeństwo z Katarzyną Aragońską zostało unieważnione. Henryk VIII nareszcie był wolny i mógł poślubić Annę.

Małżeństwo

1 września 1532 r., Anna Boleyn została mianowana Markizą Pembroke – w ten sposób Anna stała się najważniejszą kobietą na dworze, która dostała tytuł szlachecki. Również cała rodzina przyszłej królowej zyskała liczne przywileje i tytuły – ojciec Anny, Tomasz Boleyn został mianowany Earlem Wiltshire i Ormonde (Wikipedia podpowiada aby na język polski earl tłumaczyć jako hrabia (nie książę!)., żona earla to countess (pol. hrabina); odpowiednikami “kontynentalnymi” tytułu earl są m.in. count, conte, graf czy hrabia.) już w 1529 r, jej sioistra a zarazem była kochanka Króla, otrzymała wysoką roczną pensję, a jej syn Henryk carey przeszedł pod opiekę Anny Boleyn i otrzymał staranne wykształcenie. Równiez brat Anny, Jerzy Boleyn, czerpał korzyści z pozycji jego siostry.
11 Października 1532 r., Anna Boleyn i Henryk VIII wyruszyli do Calais na spotkanie z Królem Francji, Franciszkiem I. Wydarzenie to było przełomowe, bowiem Henryk przedstawił Annę jako przyszłą żonę i królową. Franciszek I doskonale wiedział kim jest Anna Boleyn – w końcu spędziła ona kilka lat we Francji. Podczas jedego z bankietów, francuski król zjadł wspólny posiłek z Anną i zapewnił ją o swoim poparciu dla jej małżeństwa. To własnie w Calais doszło do pierwszego zbliżenia Anny i Henryka – Anna wiedziała, że małżeństwo to tylko kwestia czasu a więc nie widziała potrzeby aby trzymać dystans. Wkrótce sprawy nabrały tempa, bowiem na początku 1533 r. Anna Boleyn była w ciąży.
25 stycznia 1533 r. Henryk VIII potajemnie poślubił Annę Boleyn. Chociaż małżeństwo było strannie ukrywane – już na podczas świąt Wielkanocnych Anna została oficjalnie uznana za Królową. Henryk, pragnąc aby jego małżeństwo był uznana za legalne i ważne, zaplanował koronację Anny, która odbyła się 1 czerwca 1533 r. Anna Boleyn była oficjalnie żoną i królową.

Henry VIII’s gifts for Anne Boleyn

Anne and Henry

Although after Anne Boleyn’s execution Henry VIII did everything to get rid of memories about her, one thing is certain – they were a loving couple for almost 10 years, and Henry was very much in love with Anne. In order to show his feelings towards her, he showered her with magnificent gifts, and some of them are described with details. In this article I will take a closer look on Henry’s gifts for Anne Boleyn.

For many years Anne Boleyn was Henry’s ‘wife-to-be’. Many called her king’s mistress, although she had never accepted such a title, and even refused to sleep with Henry until they were married. It seems that Anne had wrapped Henry around her finger, and he seemed to be madly in love with her. But officially Henry was still married with Catherine of Aragon, and Anne was merely the king’s fancy, or so many people who knew the king believed. So it is natural that Henry wanted to win Anne’s affections by fancy gifts. When the divorce was not going as planned, Henry used to buy Anne magnificent things only to prove to her, that he is going to marry her.

Professor Eric Ives wrote that ‘the couple were always together and Henry’s privy purse expenses show how intertwined their lives were’.[1] Henry’s privy purse accounts have survived for the years 1529-32 and they gives us an insight of the happy time they have spent together as a fiancées.

In her book ‘The Rise and Fall of Anne Boleyn’ , Retha M. Warnicke wrote ;

‘During the Christmas festivities in 1529, Henry and Catherine were once more together , presiding over a full court at Greenwich and so observers noted Anne did not make an appearance. As soon as the holidays were over, the queen departed for Richmond while the king remained at Greenwich with Anne, but by March he was once more with Catherine at Windsor in time to celebrate Easter and Whitsuntide. Perhaps in part to make up for the public attention to his consort, Henry had been presenting Anne with many gifts. His privy purse accounts, which have survived for the years 1529-32, indicate that he was spending large sums of money on her clothing and other ‘stuff’. She received material worth 200 pounds on 23 November 1529, and the sum of 100 pounds on 31 December 1529.’[2]

Anne Boleyn and Henry VIII hunting

Professor Eric Ives described how Henry’s and Anne’s relationship became more serious, and that this was reflected in amount of money that Henry spent on Anne :

‘There was also a distinct jump in the amount of money Henry spent on Anne. In both 1530 and 1531 he had paid out from his privy purse about £220 on or for Anne. In 1532 the figure jumped to £330, although that did include nearly £50 lost to her in ten days playing ‘Pope Julius’, an early version of the card game ‘Commerce’. Much of the expenditure went on clothes, and while it is anachronistic to talk of a ‘trousseau’, Anne was certainly being fitted out for the role of queen.’[4]

Innn 1531, Anne’s servant was paid  £66 13s 4d for purchasing a farm at Greenwich to ‘the use of my Lady Anne Rochford’[5]

‘The privy purse expences of King Henry the Eighth’ by Sir Nicolas Harris reveals to us what exactly Henry purchased[6] for Anne and how much did it cost him. Anne was famous for her sense of style and elegance, and Henry VIII was spending huge amounts of money for Anne’s dresses.

Very interesting notes are about Anne’s clothes, for example:

December 1530 : ‘Itm the same day paid to Adington the skynner for furres & furrying of my Lady Anne’s gownes’[7]

May 1531 : ‘Crymsin clothe of golde for my Lady Anne Rocheford’  /p.133/

June 1532 : ‘twelve yards of black satin for a night gowne for my Lady Anne’

‘Two garments are described in particular detail. One was an opensleeved cloak of black satin, lined throughout in the same material and with three and three-quarter yards of matching velvet at the collar and hem. The other was a black satin nightgown (dressing-gown), lined with black taffeta and edged with velvet. And lest we forget how striking this must have been with Anne’s dark hair, there was an equally calculated gown in green damask.’[8]

Anne Boleyn, Hever Castle

During Christmas festivities in 1531 Henry VIII paid Anne for his own Christmas present[9] but in 1532 it seems that Anne paid for present with her own money – she was now a Marquess of Pembroke, and she received 1,000 pounds a year. That Christmas Henry gave Anne ‘a matching set of hangings for her room and bed, in cloth of gold, cloth of silver and richly embroidered crimson satin’. [10] Anne gave Henry ‘exotic set of richly decorated Pyrenean boar spears’.[11]

We can easily conclude that Henry was spoiling Anne with costly gifts before she became his wife and queen. It was his way to show his affection towards Anne, but also he wanted to pacify her by wonderful gifts during the divorce case with Catherine of Aragon. Prof. Eriv Ives states that ;

‘In the two years from November 1529, the earliest for which we have his privy purse accounts, the king met individual bills on Anne’s behalf totalling nearly £750.’[12]

When Anne became Queen of England in 1533, she had her own money. What was Anne Boleyn buying when she became Queen?  I will answer in the next article.