Tag-Archive for » Jane Seymour «

Jane Seymour i jej rola w upadku Anny Boleyn

Jane Seymour w 1537 r., Hans Holbein

W tym dniu w historii, 30 maja 1536 r. Henryk VIII poślubił trzecią żonę, Jane Seymour. Nie byłoby w tym nic dziwnego czy skandalicznego, gdyby nie fakt, że ślub odbył się zaledwie 11 dni po egzekucji drugiej żony Henryka, Anny Boleyn.

Biografię Jane znajdziecie pod tym linkiem, natomiast ten artykuł przybliży Wam samą rolę Jane w wydarzeniach poprzedzających egzekucję Anny Boleyn. Czy Jane miała coś wspólnego z upadkiem swej poprzedniczki? A może była niczego nieświadomą ofiarą manipulacji innych ambitnych ludzi, takich jak np. jej rodzina lub przyjaciel, Sir Nicholas Carewe?

Bardzo ciekawie pisze o tym Alison Weir, autorka rewelacyjnej książki o upadku Anny Boleyn, skupiająca się na ostatnich miesiącach jej życia (styczeń-maj 1536), ‘The Lady in the Tower’. Alison Weir pisze ;

‘Możemy się zastanawiać jaką rolę odegrała Jane Seymour w upadku Anny Boleyn. Nie wiemy nic o jej zaangażowaniu, jeżeli wogóle była zaanagżowana, w upadek swej pani, poza faktem iż od końca marca, zachęcona przez swoich stronników, aktywnie podjudzała Króla  przeciwko Annie.’

Aby lepiej zrozumieć motywy Jane i jej wpływ – o ile miała takowy – na upadek Anny Boleyn, musimy najpierw dowiedzieć się o politycznych i religijnych przekonaniach tej kobiety. Jane Seymour nie pojawiła się na dworze Henryka VIII ot tak. Przez kilka lat służyła pierwszej żonie króla, Katarzynie Aragońskiej. Jako katoliczka, Jane Seymour należała do stronników Katarzyny Aragońskiej, a nie Anny Boleyn. Wrogowie reformacji, widzieli Annę jako główną przyzczynę zerwania z Kościołem Katolickim ; wielu obwiniało ją także o niedolę Katarzyny Aragońskiej i jej nastoletniej córki Marii Tudor.Anna Boleyn i Jane Seymour stały po różnych stronach politycznej barykady ; Anna krzewiła reformację, była ‘brutalnym politykiem’ jak opisał ją dr David Starkey a do tego  miała charyzmę, była inteligentna, atrakcyjna i pewna siebie. Jane Seymour z kolei należała do frakcji katolickiej ; popierała Katarzynę Aragońską i Marię Tudor, nie wyróżniała się też ani urodą ani inteligencją.

Wrzesień 1535 – Kwiecień 1536

Powiększona podobizna Jane Seymour z portretu 'Rodzina Henryka VIII', symbolizującego Akt Sukcesji, rok 1545. Portret powstał po śmierci Jane, kiedy Henryk był żonaty z Katarzyną Parr ; Parr pozowała do tego dzieła, zastępując Jane Seymour

Kiedy więc Henryk VIII zwrócił uwagę na Jane i dlaczego akurat na nią? Cesarski Ambasador Chapuys opisał Jane jako ‘raczej wyniosłą’ oraz bladą i niezbyt urodziwą, jego zdaniem miała ‘więcej niż 25 lat’ co w tamtych czasach oznaczało iż była tak zwaną starą panną. Data urodzenia Jane pozostaje nieznana jednak Antonia Fraser rzuca nieco światła na tą kwestię, opisując jej pogrzeb, podczas którego w procesji szło 29 kobiet, co w takich przypadkach oznaczało wiek zmarłej. Nie wiemy kiedy dokładnie Henryk VIII zwrócił uwagę na Jane, ale z całą pewnością znał ją ponieważ służyła najpierw Katarzynie Aragońskiej, a później Annie Boleyn. We wrześniu 1535 r. Król wraz Anna Boleyn odwiedził posiadłość Seymourów, Wolfhall, lecz nie jest pewne że wtedy rozwinęły się jego uczucia względem Jane. Jeżeli nawet Henryk VIII zainteresował się Jane we wrzesniu 1535 r. to wydaje się, biorąc pod uwagę iż Anna Boleyn była wtedy w ciąży, mało prawdopodobny fakt aby Henryk pragnłą poślubić Jane. Interesował się nią w sposób sobie właściwy ; spodobała mu się, dlatego też zwracał na nią szczegółną uwagę.

Pod koniec 1535 r. Anna Boleyn spodziewała się kolejnego dziecka (wedłu Alison Weir czwartego), dlatego mogła czuć się bezpiecznie. Niestety, 29 stycznia 1536 r. Anna poroniła w czwartym miesiącu ciąży. Zarówno Anna jak i Henryk byli wstrząśnięci tą stratą. Królowa obwiniała Henryka, że zabolał ją fakt iż Henryk uganiał się za Jane Seymour, którą nakryła siedzącą mu na kolanach. Sugeruje to, że pomiędzy Henrykiem VIII a Jane Seymour zrodziło się uczucie.

W lutym 1536 r. opinia publiczna wiedziała że Henryk VIII jest zakochany w Jane Seymour. Alison Weir przytacza słowa jeden z położnych z Oxfordshire, Joanny Hammulden. Jedna z pacjentek powiedziała jej w wyrazach uznania że ‘jest godna być położną samej Królowej Anglii’ na co Hammulden odpowiedziała że byłaby wielce uradowana służąc Królowej, jeżeli byłaby to Katarzyna Aragońska, gdyż jest zbyt dobrą położną dla Anny Boleyn którą nazwała ‘ladacznicą’. Co ciekawe, Hammulden wyznała iż ‘nigdy w Anglii nie będzie działo się dobrze gdy są trzy królowe’ – wskazywało to iż ludność nawet daleko od królewskiego dworu wiedziała o Jane Seymour. Położna została aresztowana za swoje słowa.

Po poronieniu Anny Boleyn, jej pozycja stała się delikatna, ale nie stracona. Pomimo bólu psychincznego i ficzycznego, Anna wyznała swym dwórkom, że jeszcze urodzi syna, który będzie niekwestionowanym następcą gdyż po śmierci Katarzyny Aragońskiej, to ona jest jedyną królową w Anglii. Jak już w poprzednich artykułach wspomniałam, Henryk VIII ciągle starał się o uznanie Anny Boleyn w oczach Cesarza Karola V, dlatego jeszcze do około  18 kwietnia nikt nie zdawał sobie sprawy, że za miesiąc czyli 19 maja, Królowa skończy na szafocie.

Tymczasem pozycja Jane Seymour ‘umacniała się z dnia na dzień’ według słów Chapuys’a.  Chapuys gdy tylko dowiedział się że Jane stoi po stronie Lady Marii Tudor, wyznał w liście do Cesarza, iż ‘będzie ją wspierał w tych działaniach’ ale jednocześnie wyraził lekki sceptycyzm, gdyż napisał ;

‘mam nadzieję że pod tą słodyczą nie czai się skorpion’

Zdaniem Alison Weir w książce ‘Sześć żon Henryka VIII’, Chapuys  zdawał sobie sprawę że Jane może jedynie udawać słabą i pokorną kobietę, a tak naprawdę jest nie mniej sprytna i ambitna niż Anna Boleyn. Cesarski Ambasador nie darzył Jane zbytnią sympatią od samego początku ; dopiero po jakimś czasie przekonał się do niej, choć do końca pozostawał podejrzliwy w stosunku do niej.

Elizabeth Norton w swej książce ‘Jane Seymour – Henry’s True Love’ , jedynej współczesnej biografii Jane, pisze ;

‘Poronienie Anny Boleyn i śmierć Katarzyny Aragońskiej zmieniły wszystko dla Jane. Dla Henryka, gdy jego złość już otrząsnął się po stracie dziecka, pojawiła się kusząca możliwość startu z nową żoną, znacznie mniej kontrwersyjną niż Anna Boleyn’.

Figura woskowa Jane Seymour, źródło zdjęcia : flickr

Na początku artykułu wspomniałam że Jane Seymour podjudzała Henryka VIII przeciwko Annie Boleyn. W jaki sposób? Chapuys napisał iż jane została poinstruowana przez bliskich doradców Króla, aby nie ulegała jego żądzom, chyba że zgadzając się na małżeństwo. Ta taktyka była Henrykowi VIII dobrze znana, gdyż kilka lat wcześniej, zaoferował Annie Boleyn pozycję kochanki, która ona odrzuciła gdyż nie chciała stracić swojej reputacji. Idąc tymi śladami, Jane Seymour zastosowała tą samą taktykę i zagrała trudną do zdobycia aby nie stracić zainteresowania Króla. Co więcej, Jane mówiła Henrykowi VIII że jego małżeństwo z Anną Boleyn nigdy nie zostanie zaakceptowane. Elizabeth Norton dodaje ;

‘Chociaż nie zostało zapisane czy Jane podnosiła kwestię legalności małżeństwa Anny Boleyn i Henryka VIII, mogła to uczynić. Z całą pewnością, Jane nie była potulną obserwatorką ale aktywną uczestniczką strategii która miała na celu zapewnić jej pozycję u boku Króla’.

Nie sposób nie zgodzić się z tymi słowami – moim zdaniem dyskutowanie z Królem na temat jego żony i stawianie jej w niekorzystnym świetle wymagało nie lada siły charakteru. Zważywszy na Akt Sukcesji z 1534 r. każde działania przeciwko Annie Boleyn były uznawane za zdradę stanu, a więc wystarczyła tylko zmiana nastroju Henryka VIII i to Jane mogłaby zostać posłana szafot. Biorac jednak pod uwagę gorzkie rozczarowanie Henryka VIII małzeństwem z Anną Boleyn, każde złe słowo o jego żonie kiełkowało w jego umyśle aż w końcu Król zwrócił się przeciwko adorowanej nigdyś Annie.

Jane Seymour była wielokrotnie obsypywana przez Henryka VIII prezentami, które radośnie przyjmowała. Ta sytuacja na pewno nie umknęła uwadze Anny Boleyn, która stale obserwowała swoją slużącą. Anna miała powodu aby bać się uczuć Henryka względem Jane ; kilka lat temu, to ją Henryk adorował będąc mężem Katarzyny Aragońskiej. Teraz Anna była wzgardzoną żoną a Jane atrakcyjną kochanką. Według dzieła Tomasza Fullera pod tytułem ‘History of the Worthies of England’ z 1662 r. pomiędzy Anną Boleyn a Jane Seymour doszło do stracia ; Jane paradując przed Królową z zawieszonym na szyi medalionem, zirytowała Annę do tego stopnia że chciała zobaczyć przedmiot. Gdy go otworzyła ujrzała w nim podobiznę Henryka VIII co ją tak rozwścieczyło iż zerwała medalion z szyi Jane tak iż go przerwała, oraz skaleczyła się w palec. Tą sytuację zapewne dobrze pamiętamy z serialu ‘Dynastia Tudorów’.

Według innych źródeł, pomiędzy Anną a Jane doszło do kłótni oraz Królowa spoliczkowała kochankę swego męża. Jeżeli wierzyć tym przekazom – a biorąc pod uwagę wybuchowy temperament Anny Boleyn – również Jane Seymour nie była cicha i potulna za jaką pragnęła uchodzić w oczach Króla.

W marcu 1536 r. Henryk VIII przesłał Jane sakiewkę pieniędzy oraz list w którym prawdopodonie prosił Jane aby została jego kochanką. Dołączone pieniądze były zapewne zapłatą za pozytywną odpowiedź. Jednak Jane Seymour zgodnie z tym co usłyszała od swych stronników, dała pokaz swej skromności. Ucałowała list nie otwierając go, zwróciwszy go Sir Nicolasowi Carewe który był posłańcem. Pieniądze również oddała, prosząc Krola a,y podarował jej zapłatę gdy znajdzie męża. Reakcja Henryka na tą sytuację była jednoznaczna. ‘Zachowała się nadzwyczaj skromnie’ powiedział monarcha który powziął decyzję iż od tej pory będzie widywał Jane tylko w obecności jej krewnych.

Decyzja ta kryła prawdpodobnie zmaiar poślubienia Jane Seymour – wcześniej zachowywała się ona wobec Króla jak kochanka – przyjmowała podarki, siedziała mu na kolanach oraz widywała się z nim na osobności. Jednak jako przyszła żona musiała cieszyć się nienaganną opinią. Prawdopodobnie w porozumieniu z Cromwellem, Henryk VIII przekazał Jane Seymour apartamenty należące do sekretarza, które były połączane z apartamentami zajmowanymi przez króla. W apartamentach zamieszkał brat Jane, Edward Seymour i jego żona Anna Stanhope. Nie jest pewne, czy Jane mieszkała razem z nimi, czy apartamenty te służyły jedynie jako miejsce spotkań z królem, ale w obecności brata i bratowej Jane w roli opiekunów.

Wielką wygraną frakcji Seymourów bylo mianowanie Sir Nicolasa Carewe na Kawalera Orderu Podwiązki 23 kwietnia 1536 r., podczas gdy kandydatem do tego prestiżowego tytułu był także brat Królowej, Jerzy Boleyn. Już wtedy stało się jasnym, że dzieje się coś dziwnego. Zadowolony Chapuys zanotował że ‘konkubina nie miała tyle władzy aby wyjednać stanowisko dla swego brata’.

Kolejny raz zacytuję Alison Weir która pisze ;

‘Oczywiście można rozprawiać że Jane była bezsilna wobec królewskiej woli, ale nie była pozbawiona ambicji lub cienia bezwględności. Rozpoczęła swoją kampanię usidlenia Henryka VIII więc dobrze wiedziała co robi i była przekonana o słuszności swoich działan. Wydaje się że wogóle nie miała współczucia względem Anny ; dla Jane podobnie jak dla wszystkich Imperialistów, Anna była główną przyczyną cierpienia zmarłej Królowej Katarzyny Aragońskiej oraz jej córki Lady Marii. Jane prawdopodobnie bez problemu uwierzyła w winę Anny ; uznała więc wszelkie działania przeciwko niej za usprawiedliwione. Chociaż musiało ją zapewne dotknąć iż wytoczenie takich zarzutów wygodnie zbiegło się w czasie’.

Scena ślubu Henryka VIII i Jane Seymour z serialu 'Dynastia Tudorów' (Showtime)

Jak wiemy, Jane Seymour nie działała sama i do dzisiaj pozostaje kwestią sporną na ile kierowała się własną chęcią działania a na ile została użyta jako narzędzie w osiągnięciu celu. Nie tylko rodzinie Jane zależało na tym aby została Królową ; również bliski przyjaciel Seymourów, Sir Nicolas Carew, pomagał Jane i udzielał jej rad jak ma obchodzić się z Królem. Dodatkowo, jak sugeruje Alison Weir, Jane i jej stronnicy utrzymywali bliski kontakt z Chapuysem, cesarskim ambasadorem, który jak wiemy był zaciekłym wrogiem Anny Boleyn. Chapuys wiedział dość dużo na temat Jane i zdawał sobie sprawę że jest ona kandydatką na kolejną żonę gdyż napisał że ‘jeszcze przed aresztem konkubiny, król rozmawiał ze swą kochanką Jane Seymour na temat ich przyszłego małżeństwa’.

Maj 1536

Pod koniec kwietnia 1536 r. Henryk VIII i Jane Seymour wiedzieli, że wkrótce się pobiorą. Na ich drodze do szczęścia stała jedynie Anna Boleyn. Aby uniknąć spekulacji, Henryk VIII wysłał Jane z dala od dworu, na którym miało wkrótce dojść do dramatycznych wydarzeń i serii aresztowań.

3 maja 1536 r. Jane Seymour zamieszkala w Beddington w hrabstwie Surrey, posiadłości należącej do jej mentora Sir Nicolasa Carewe. Tam była traktowana niemal jak królowa, którą wkrótce miała zostać.

14 maja, czyli dzień przed procesem Anny Boleyn, Jane została przeniesiona z Beddington do posiadłości w Chelsea, należącej niegdyś do Sir Tomasza Morusa, którego egzekucja odbyła się w lipcu 1535 r. Według przekazów, Jane Seymour była traktowana z szacunkiem, miala do dyzpozycji służbę, została też obdarowana pięknymi szatami zaznaczającymi jej nowy status. Kiedy Anna Boleyn zastanawiała się nad swoim losem w Tower, Jane Seymour delektowała się słodkim smakiem władzy. W Chelsea towarzyszyli jej rodzice.

15 maja odbył się proces Anny Boleyn. Niestety uczucia Jane Seymour względem tego procesu  są nam nieznane. Chapuys pisał, że  w dniu procesu Anny Boleyn, rankiem Henryk VIII przesłał Jane wiadomość, że o godzinie 15.00 przyśle jej wieść o skazaniu Anny Boleyn. Skąd Henryk VIII wiedział, że jego druga żona zostanie skazana? Proces miał przecież albo ją skazać albo uniewinnić, ale widać, że Król od początku wiedział jaki los spotka Annę. Widać też że dzielił się takimi informacjami z Jane Seymour, co pozwala sądzić, że Jane zdawała sobie sprawę z niewinności swej poprzedniczki.

Moim zadaniem, każda kobieta na miejscu Jane byłaby zaniepokojona i zmartwiona własnym losem – Jane widziała już dwa poprzednie małzeństwa Henryka VIII rozpadające się z hukiem, wiedziała że skłonny do romantycznych uniesień monarcha może pewnego dnia zwrócić się przeciwko swej wybrance. Ale Jane wiedziała też, że jedynym sposobem aby zagwarantowac sobie miejsce w sercu króla oraz na tronie, jest urodzenie mu syna ktorego tak bardzo pragnie.

Eustachy Chapuys który bacznie obserwował dramatyczne wydarzenia maja 1536 r. zanotował iż Król może się z nią (Jane) rozwieść gdy mu się ona znudzi, a później znajdą się tacy którzy potwierdzą że nie była dziewicą w dniu ślubu’.

Anna Boleyn widzi Henryka VIII flirtującego z Jane Seymour, źródło portretu : flickr

Chociaż Anna Boleyn nigdy nie cieszyła się uznaniem i popularnością wśród angielskiej ludności, jej areszt i bardzo szybkie postępowanie przeciwko niej, wprowadziły wielu w niezadowolenie i niedowierzanie. Zwłaszcza że sam Henryk VIII nie zachowywał się jak rażony dramatycznym odkryciem małżonek, wręcz przeciwnie ‘Henryk stał się najweselszym rogaczem jakiego kiedykolwiek widziano’ napisała Elizabeth Norton. Chapuys zanotował iż są tacy, którzy kwestionują sposób w jaki została potraktowana Anna Boleyn. W czasie gdy Anna Boleyn żarliwie modliła się o przeżycie, Henryk VIII podróżował barką aby ucztować z kobietami w róznych miejscach.Czasami towarzyszyła mu Jane Seymour, a czasami Król podróżował sam.

Związek Henryka VIII z Jane Seymour, spotkał się z krytyką. Nieznany z imienia autor napisał balladę ukazującą krola i jego wybrankę w negatywnym świetle. Chociaż utwór nie zachował się do dzisiaj, wzmiankę o nim zawarł Henryk w liście do Jane ;

‘Moja droga przyjaciółko i kochanko,

(…) Ostrzegam cię iż krąży pewna ballada której drwin jesteśmy przedmiotem, jeżeli byś ją kiedyś ujrzała błagam abyś wagi do niej wielkiej nie przywiązywała. W chwili obecnej nie zostałem poinformowany któż to autorem jest tego zjadliwego pisma, lecz gdy tylko się dowiem, zostanie on ukarany. (…)

Tak więc  kończę na tę chwilę, mając nadzieję powitać cię wkrótce w swych ramionach,

Twój własny kochający sługa i władca,

H.R.’

Henryk VIII był zdecydowany na ślub z Jane Seymour, pomimo iż ludzie nie byli z tego zadowoleni. Dla Henryka VIII, Jane była ukochaną żoną, ale w oczach ludności angielskiej, była kolejną mało znaczącą kobietą, która zajęła miejsce poprzedniej królowej. Jane nie cieszyła się popularnością; wręcz przeciwnie, ludność była zdziwiona, że podczas gdy Anna Boleyn cierpi w więzieniu, Król przygotowuje się do ślubu z Jane.

Edward VI, syn Henryka VIII i Jane Seymour

Rankiem 20 maja 1536 r. Henryk VIII i Jane Seymour zaręczyli się w Hampton Court, a 30 maja pobrali się w sekrecie w Pałacu York. 4 czerwca 1536 r. podano do publicznej wiadomości iż Jane Seymour jest nową Królową. Według spekulacji Henryk VIII planował wystawną koronację dla swej trzeciej małżonki (musiałaby być naprawdę okazała, aby ‘przebić’ koronację Anny Boleyn z 1533 r., która trwała aż 4 dni). Niemniej jednak Jane Seymour nigdy nie została koronowana ; oficjalną przyczyną był wybuch zarazy w Londynie, jednak o wiele głośniej mówiono o tym, iż nauczony doświadczeniem Henryk VIII chciał aby Jane najpierw urodziła mu syna, a w nagrodę zostalaby koronowana.

Podsumowując, uważam że Jane Seymour na pewno miała swój wkład w upadek Anny Boleyn ; jedyne pytanie jakie warto sobie w związku z tym zadać brzmi : jak bardzo przyczyniła się do upadku swej poprzedniczki? Moim zdaniem Jane zręcznie ukryła swoje ambicje pod maską uległości ; doskonale wiedziała że po dwóch małżenstwach z kobietami o silnych charakterach, Henryk VIII potrzebował cichej i pokornej żony, która urodziłaby mu syna. Jane Seymour zmarła 24 października 1537 r., po długim i wyczerpującym porodzie. Jako Królowa i żona odniosła sukces – urodziła Henrykowi VIII upragnionego dziedzica, sama jednak poniosła za to najwyższą cenę. Gdyby Jane przeżyła poród, prawdopodobnie świat zobaczyłby jej prawdziwe oblicze ; kobietę zdecydowaną i ambitną. Na pewno jako matka przyszłego następcy tronu, Jane Seymour miałaby więcej odwagi w wyrażaniu własnego zdania.

A Wy co sądzicie na temat Jane Seymour? Uważacie że miała wpływ na upadek Anny Boleyn? Chętnie poznam Wasze opinie!

Źródła :

1. Elizabeth Norton : Jane Seymour – Henry’s True Love

2. Eric Ives : The Life and Death of Anne Boleyn

3. Alison Weir : The Lady in the Tower

4. Antonia Fraser : Sześć żon Henryka VIII


19 maja 1536 r. – egzekucja Anny Boleyn

Pożegnanie Anny Boleyn z córką, Gustaff Wappers 1838

Anna Boleyn była przygotowana aby umrzeć 18 maja 1536 r. Od godziny 2.00 nad ranem żarliwie modliła się wraz ze swym jałmużnikiem Janem Skippem. O świcie przybył Arcybiskup Canterbury Tomasz Cranmer aby wysłuchać ostatniej spowiedzi, podczas której Królowa wyznała swą niewinność oraz wyraziła żal iż ‘nie została ścięta we środę, razem z jej bratem, gdyż miała nadzieję że razem wejdą przez bramy Raju’. Alison Weir jest przekonana, że Anna Boleyn była niewinna, gdyż w obliczu śmierci nie ryzykowałaby swej duszy tylko po to, aby ocalić reputację w oczach ludzi. Niemniej, Weir zwraca uwagę na szczegół, który jednak daje do myślenia ;

‘Możliwe że chciała jedynie podkreślić iż była wierna Królowi lecz jej obstawanie przy tym iż ‘nie zgrzeszyła ciałem przeciw niemu’ można wywnioskować iż uraziła go w inny sposób, być może w swym sercu lub myślach, lub też możliwe iż kochała innego, na przykład Norrisa, jednak nigdy nie posunęła się tak daleko by skonsumować to uczucie’

Egzekucja została zaplanowana na godzinę 9.00 rano, jednak została przełożona na popołudnie. Anna Boleyn była niezadowolona i wtedy wypowiedziała słynne zdanie iż ma ‘tylko cienką szyję’. Egezkucja nie odbyła się o zaplanowanej godzinie i Konstabl Tower, William Kingston po raz kolejny poinformował Annę iż jej śmierć nastąpi następnego dnia, czyli 19 maja, o godzinie 9.00. Królowa była załamana ; ‘to nie tak, że pragnę umrzeć, lecz jestem na śmierć przygotowana i obawiam się iż dalsze opóźnienie może oslabić mą wolę’.

Ostatnia noc Anny Boleyn upłynęła na modlitwach i rozmowach z osobami jej towarzyszącymi. Królowa żartowała nawet iż w przyszłości ludzie będą nazywali ją ‘Bezgłową Królową Anną’.

19 maja 1536 r. nie było już opóźnień. Anna Boleyn przemierzyła krótką drogę ze swego apartamentu na szafot. Towarzyszył jej William Kingston i cztery damy dworu, niewymienione z imienia. Być może jedną z nich była Lady Małgorzata Lee, siostra poety Tomasza Wyatt’a.  Antonia Fraser tak opisuje wydarzenia tamtego dnia ;

“Wesoła, jak gdyby nie miała umierać”, przemierzyła wraz z idącymi w ślad za nią czterema młodymi damami, krótką drogę z siedziby namiestnika. Wydaje się jednak, że radość jej nie wynikała z obojętności wobec śmierci. Królowa z ulgą pogodziła się z losem, oczekując, że wkrótce nastąpi kres jej cierpień. Również inni świadkowie pozostają zgodni, że szła na spotkanie śmierci z “dużą radością i ulgą”, jak zapewniła poprzednio sir Williama Kingstona. Minął już czas histerii i łez; pełna godności i opanowania wyglądała wyjątkowo pięknie.

Fragment pomnika stojącego w miejscu egzekucji Anny Boleyn

Ubrana była w gronostajowy płaszcz narzucony na luźną, obszytą futrem suknię z ciemnoszarego adamaszku, spod której wystawała purpurowa spódnica. Spod stroika na głowę widać było biały, płócienny kornet, który podtrzymywał włosy. zwracając się z prośbą, by pozwolono jej wygłosić pożegnalne słowa, przyrzekła zachować lojalność i zobowiązania tego dotrzymała w pełni. Pożegnanie było proste i wzruszające: “Przybyłam tutaj, by z pokorą poddać się prawu, które wydało na mnie wyrok. Winami mymi nie obciążam nikogo. Zna je Pan Bóg i On mnie osądzi. Jego też błagam o zmiłowanie dla duszy mojej.” Jezusa Chrystusa prosiła o “zbawienie dla pana mego i króla, pełnego największej pobożności, łaski i szlachetności, którego panowanie oby trwało jak najdłużej”. Według Wriothesleya, “na obliczu królowej malował się łagodny uśmiech”.

Egzekucja Anny Boleyn ; w prawym rogu widac Henryka VIII i Jane Seymour

Na egzekucję przybyło około tysiąca ludzi. Wśród nich znaleźli się Kanclerz Sir Tomasz Audley, Sir Tomasz Cromwell w towarzystwie swojego syna Grzegorza, nieślubny syn Henryka VIII, Książę Richmond ze swym przyjacielem Hrabią Surrey, Książę Suffolk Karol Brandon, wuj Anny Książę Norfolk, oraz mnóstwo innych, ważnych w królestwie osób. Co czuła Anna Boleyn patrząc na twarze tych, którzy byli jej zaciekłymi wrogami? A może nie martwiła się już ludźmi, gdyż była pogodzona ze swym losem?

Po swej przemowie, damy Anny Boleyn pomogły jej przygotować się do śmierci ; po czym Królowa uklękła. Była przy tym jakby nieco oszołomiona, być może cały czas miała nadzieję że nadejdzie królewski posłaniec z wiadomością o ułaskawieniu ; jednak klęcząc na szafocie, Anna Boleyn prawdopodobnie wiedziała że to ostatnie minuty jej życia. Próbowała naciągnąć ubranie na stopy, co świadczyło o stresie, oraz nerwowo oglądała się za siebie czekając na uderzenie miecza, na co kat miał odpowiedzieć ‘Pani, nie obawiaj się, nie zrobię nic zanim nie powiesz żeś jest gotowa’.

Źródła róznią się co do opisu egzekucji ; niektóre podają że Anna Boleyn miała zasłonięte przepaską oczy, inne mówią iż Królowa odmówiła zasłonięcia oczu. Cały czas powtarzała ‘Jezu przyjmij mą duszę’ , ‘Boże ulituj się nad mą duszą’ oraz ‘Chrystusowi powierzam duszę mą’. Burmistrz Londynu uklęknął a za nim wszyscy inni, aby wyrazić szacunek i złączyć się w modlitwie za umierającą ; tylko Karol Brandon Książę Suffolk i Henryk Fitzroy Książę Richmond stali. Być może nieślubny syn Króla uwierzył słowom swego ojca, iż Anna Boleyn planowała go otruć? Możliwe, że chłopak po prostu wierzył w winę Anny, dlatego nie okazał jej szacunku klękając.

Grób Anny Boleyn

Kat zmylił Annę Boleyn, ukrywając miecz w słomie oraz prosząc swego asystenta aby go przyniósł. Anna spojrzała w stronę schodów, według niektórych źródeł przytrzymując dłonią czepek, aby nie zsunął się z głowy. Kat zdjął swoje buty i cicho zbliżył się do Królowej która nie oczekiwała uderzenia ; i jednym cięciem zakończył życie Anny Boleyn.

Służące zawinęły głowę Królowej w biały materiał, zdjęły z ciała ubranie i zawinęły, oraz umieściły w skrzyni która stała w pobliżu szafotu. Nie zadbano o godny pochówek ; Anna Boleyn nie miała nawet trumny. Królową pochowano w Kaplicy św. Piotra w Okowach na terenie Tower of London.

A teraz pytanie do Was ; czy w jakiś sposób upamiętniacie dzisiaj Annę Boleyn?

Na zakończenie tego artykułu umieszczam moj filmik o Annie Boleyn ;

Źródła :

1. The Lady in the Tower – Alison Weir

2. The Life and Death of Anne Boleyn – Eric Ives

3. Six wives of Henry VIII – Antonia Fraser

Pożegnanie Anny Boleyn z córką, Gustaff Wappers 1838

Anna Boleyn była przygotowana aby umrzeć 18 maja 1536 r. Od godziny 2.00 nad ranem żarliwie modliła się wraz ze swym jałmużnikiem Janem Skippem. O świcie przybył Arcybiskup Canterbury Tomasz Cranmer aby wysłuchać ostatniej spowiedzi, podczas której Królowa wyznała swą niewinność oraz wyraziła żal iż ‘nie została ścięta we środę, razem z jej bratem, gdyż miała nadzieję że razem wejdą przez bramy Raju’. Alison Weir jest przekonana, że Anna Boleyn była niewinna, gdyż w obliczu śmierci nie ryzykowałaby swej duszy tylko po to, aby ocalić reputację w oczach ludzi. Niemniej, Weir zwraca uwagę na szczegół, który jednak daje do myślenia ;

‘Możliwe że chciała jedynie podkreślić iż była wierna Królowi lecz jej obstawanie przy tym iż ‘nie zgrzeszyła ciałem przeciw niemu’ można wywnioskować iż uraziła go w inny sposób, być może w swym sercu lub myślach, lub też możliwe iż kochała innego, na przykład Norrisa, jednak nigdy nie posunęła się tak daleko by skonsumować to uczucie’

Egzekucja została zaplanowana na godzinę 9.00 rano, jednak została przełożona na popołudnie. Anna Boleyn była niezadowolona i wtedy wypowiedziała słynne zdanie iż ma ‘tylko cienką szyję’. Egezkucja nie odbyła się o zaplanowanej godzinie i Konstabl Tower, William Kingston po raz kolejny poinformował Annę iż jej śmierć nastąpi następnego dnia, czyli 19 maja, o godzinie 9.00. Królowa była załamana ; ‘to nie tak, że pragnę umrzeć, lecz jestem na śmierć przygotowana i obawiam się iż dalsze opóźnienie może oslabić mą wolę’.

Ostatnia noc Anny Boleyn upłynęła na modlitwach i rozmowach z osobami jej towarzyszącymi. Królowa żartowała nawet iż w przyszłości ludzie będą nazywali ją ‘Bezgłową Królową Anną’.

19 maja 1536 r. nie było już opóźnień. Anna Boleyn przemierzyła krótką drogę ze swego apartamentu na szafot. Towarzyszył jej William Kingston i cztery damy dworu, niewymienione z imienia. Być może jedną z nich była Lady Małgorzata Lee, siostra poety Tomasza Wyatt’a.  Antonia Fraser tak opisuje wydarzenia tamtego dnia ;

“Wesoła, jak gdyby nie miała umierać”, przemierzyła wraz z idącymi w ślad za nią czterema młodymi damami, krótką drogę z siedziby namiestnika. Wydaje się jednak, że radość jej nie wynikała z obojętności wobec śmierci. Królowa z ulgą pogodziła się z losem, oczekując, że wkrótce nastąpi kres jej cierpień. Również inni świadkowie pozostają zgodni, że szła na spotkanie śmierci z “dużą radością i ulgą”, jak zapewniła poprzednio sir Williama Kingstona. Minął już czas histerii i łez; pełna godności i opanowania wyglądała wyjątkowo pięknie.

Fragment pomnika stojącego w miejscu egzekucji Anny Boleyn

Ubrana była w gronostajowy płaszcz narzucony na luźną, obszytą futrem suknię z ciemnoszarego adamaszku, spod której wystawała purpurowa spódnica. Spod stroika na głowę widać było biały, płócienny kornet, który podtrzymywał włosy. zwracając się z prośbą, by pozwolono jej wygłosić pożegnalne słowa, przyrzekła zachować lojalność i zobowiązania tego dotrzymała w pełni. Pożegnanie było proste i wzruszające: “Przybyłam tutaj, by z pokorą poddać się prawu, które wydało na mnie wyrok. Winami mymi nie obciążam nikogo. Zna je Pan Bóg i On mnie osądzi. Jego też błagam o zmiłowanie dla duszy mojej.” Jezusa Chrystusa prosiła o “zbawienie dla pana mego i króla, pełnego największej pobożności, łaski i szlachetności, którego panowanie oby trwało jak najdłużej”. Według Wriothesleya, “na obliczu królowej malował się łagodny uśmiech”.

Egzekucja Anny Boleyn ; w prawym rogu widac Henryka VIII i Jane Seymour

Na egzekucję przybyło około tysiąca ludzi. Wśród nich znaleźli się Kanclerz Sir Tomasz Audley, Sir Tomasz Cromwell w towarzystwie swojego syna Grzegorza, nieślubny syn Henryka VIII, Książę Richmond ze swym przyjacielem Hrabią Surrey, Książę Suffolk Karol Brandon, wuj Anny Książę Norfolk, oraz mnóstwo innych, ważnych w królestwie osób. Co czuła Anna Boleyn patrząc na twarze tych, którzy byli jej zaciekłymi wrogami? A może nie martwiła się już ludźmi, gdyż była pogodzona ze swym losem?

Po swej przemowie, damy Anny Boleyn pomogły jej przygotować się do śmierci ; po czym Królowa uklękła. Była przy tym jakby nieco oszołomiona, być może cały czas miała nadzieję że nadejdzie królewski posłaniec z wiadomością o ułaskawieniu ; jednak klęcząc na szafocie, Anna Boleyn prawdopodobnie wiedziała że to ostatnie minuty jej życia. Próbowała naciągnąć ubranie na stopy, co świadczyło o stresie, oraz nerwowo oglądała się za siebie czekając na uderzenie miecza, na co kat miał odpowiedzieć ‘Pani, nie obawiaj się, nie zrobię nic zanim nie powiesz żeś jest gotowa’.

Źródła róznią się co do opisu egzekucji ; niektóre podają że Anna Boleyn miała zasłonięte przepaską oczy, inne mówią iż Królowa odmówiła zasłonięcia oczu. Cały czas powtarzała ‘Jezu przyjmij mą duszę’ , ‘Boże ulituj się nad mą duszą’ oraz ‘Chrystusowi powierzam duszę mą’. Burmistrz Londynu uklęknął a za nim wszyscy inni, aby wyrazić szacunek i złączyć się w modlitwie za umierającą ; tylko Karol Brandon Książę Suffolk i Henryk Fitzroy Książę Richmond stali. Być może nieślubny syn Króla uwierzył słowom swego ojca, iż Anna Boleyn planowała go otruć? Możliwe, że chłopak po prostu wierzył w winę Anny, dlatego nie okazał jej szacunku klękając.

Grób Anny Boleyn

Kat zmylił Annę Boleyn, ukrywając miecz w słomie oraz prosząc swego asystenta aby go przyniósł. Anna spojrzała w stronę schodów, według niektórych źródeł przytrzymując dłonią czepek, aby nie zsunął się z głowy. Kat zdjął swoje buty i cicho zbliżył się do Królowej która nie oczekiwała uderzenia ; i jednym cięciem zakończył życie Anny Boleyn.

Służące zawinęły głowę Królowej w biały materiał, zdjęły z ciała ubranie i zawinęły, oraz umieściły w skrzyni która stała w pobliżu szafotu. Nie zadbano o godny pochówek ; Anna Boleyn nie miała nawet trumny. Królową pochowano w Kaplicy św. Piotra w Okowach na terenie Tower of London.

A teraz pytanie do Was ; czy w jakiś sposób upamiętniacie dzisiaj Annę Boleyn?

Na zakończenie tego artykułu umieszczam moj filmik o Annie Boleyn ;

Źródła :

1. The Lady in the Tower – Alison Weir

2. The Life and Death of Anne Boleyn – Eric Ives

3. Six wives of Henry VIII – Antonia Fraser

6 maja 1536 : List Anny Boleyn do Henryka VIII

Anna Boleyn w Tower of London

W dzisiejszyma rtykule przedstawię sprawę związaną z listem Anny Boleyn do Henryka VIII, napisanym 6 maja 1536 r. List ten do dzisiaj pozostaje nierozwiązaną tejemnicą – czy faktycznie napisała go Anna Boleyn z więzienia? Czy Henryk VIII kiedykolwiek przeczytał tę ostatnią wiadomość od swej żony? Komu i dlaczego zależało na ukryciu tego listu?

Jako że list ten nie został przetłumaczony na język polski, sama postanowiłam go przetłumaczyć, dlatego z góry przepraszam jeżeli tłumaczenie nie jest idealne.

‘Mój Panie, Twe rozgorycznie i moje uwięzienie są dla mnie tak dziwne, iż zaprawdę nie wiem co napisać, lub też za co przepraszać ; jestem całkowicie nieświadoma  czyś przysłał mnie tu (pragnąc bym wyznała prawdę i w ten sposób zyskała Twą łaskę). (…)

Proszę by Wasza Łaskawość nawet sobie nie wyobrażał iż Wasza biedna żona kiedykolwiek uzna swą winę. Prawdę powiedziawszy, żaden Książę nie miał żony tak lojalnej w obowiązkach i uczuciach, niż Tyś znalazł w osobie Anny Boleyn. (…)

To mnie żeś sobie upodobał z niskiego stanu aby uczynić mnie Twą Królową i towarzyszką, a przekraczało to me pragnienia. Jeżeli żeś uznał mnie godną takiego honoru, mój dobry Panie, niech żadna inna miłostka, czy też zła Rada złożona z mych wrogów, nie wycofa Twych książęcych łask ; nie pozwól także aby ta skaza, ta niegodna skaza nielojalnego serca skierowana przeciwko Tobie, kalała imię Twej uległej małżonki oraz Twej córki.

Osądź mnie, dobry Królu, lecz pozwól otrzymać prawowity proces i nie pozwól aby moi zaciekli wrogowie siedzieli jako oskarzyciele i sędziowie ; tak, pozwól mi otrzymac otwarty proces, gdyż ma prawda nie będzie się lękała otwartego wstydu ; wtedy ujrzysz moją niewinność, Twe podejrzenia i sumienie usatysfakcjonowane, hańba i oszczerstwo tego świata ustawione, lub też mą winę otwarcie przyznaną.  Wtedy to Bóg lub Wy ustalicie co ze mną będzie, Wasza Łaskawość będzie uwolniony z otwartej cenzury, a moje przewinienie będzie prawnie udowodnione, Wasza Łaskawość jest w swobodzie zarówno przed Bogiem jak i przed ludźmi, nie tylko w sprawie wykonania mej kary jako na bezprawnej małżonce, ale także w sprawie podążania za swym uczuciem do niej, przez którą jestem tu gdzie jestem. (…).

Lecz jeżeli już żeś zadecydował cóż ze mną będzie, nie tylko skazując mnie na smierć, lecz także na niecne oszczerstwo które musi usprawiedliwić  Twe wyczekiwane szczęście, wtedy pragnę aby Bóg przebaczył Ci ten wielki grzech, oraz moim wrogom ; mając nadzieję że w dniu Sądu Ostatecznego, gdzie wkrótce i Ty i ja staniemy, Bóg nie wezwie Cię do odpowiedzialności za okrutne nadużycia względem mej osoby, oraz że w Jego Sądzie , w co nie wątpię, (cokolwiek myśli o mnie świat), moja niewinność będzie otwarcie uznana.

Moją ostatnią i jedyną prośbą jest, abym tylko ja musiała dźwigać jarzmo Twego niezadowolenia, oraz aby gniew Twój nie dotknął niewinnych dusz tych biednych gentlemanów którzy (z tego co rozumiem) są również uwięzieni z mego względu. Jeżeli kiedykolwiek mój widok cieszył Twe oko ; jeżeli kiedykolweik imię Anny Boleyn brzmiało miło w twych uszach, pozwól mi otrzymać tę prośbę ; wtedy to odejdę aby nie sprawiać Waszej Łaskawości więcej kłopotu, modliła się będę do świętej trójcy o zachowanie Waszej Łaskawości w dobrym zdrowiu, oraz aby kierowała Tobą we wszystkich Twych poczynaniach.

Twa najbardziej lojalna i zawsze wierna małżonka,

Anna Bullen,

Z mego smutnego więzienia w Twierdzy Tower, tego dnia 6 maja’

Słowa te są niezwykle poruszające i przejmujące, ale czy rzeczywiście list ten napisała Anna Boleyn? Najpierw przedstawię kwestie sporne co do listu ;

1)      Charakter pisma : historycy są zgodni co do tego, że charakter pisma rózni się od charakteru pisma Anny Boleyn,  mamy bowiem zachowane listy które pisała Anna własnoręcznie.

Jak można to wytłumaczyć?

- Niektóre źródła podają iż list był kopią prawdziwego listu sporządzoną przez Tomasza Cromwell’a, podpisaną jako ‘Do Króla od Damy z Tower’ (To the King from the Lady in the Tower). Kopia ta została znaleziona w 1540 r. po egzekucji Cromwella, pomiędzy jego papierami. A więc charakter pisma może różnić się od charakteru pisma Anny Boleyn, gdyż jest to kopia sporządzona przez Cromwell’a.

- Stan Anny Boleyn podczas pobytu w Tower wskazuje na jej załamanie nerwowe, a więc charakter pisma mógł się zmienić.

- Anna dyktowała list jednej ze swych dam, dlatego pismo jest inne.

2) Podpis Anny ; Królowa podpisała się jako ‘Anne Bullan’. Dlaczego nie użyła tytułu ‘Królowej’(Anne the Queen), którym podpisywała wszystkie dokumenty? Wiemy że do końca pragnęła zachować swój tytuł pomimo iż został on jej odebrany. Ale Anna nawet w dniu swej egzekucji ubrała królewskie szaty i zachowała się godnie i z honorem. Dlaczego więc użyła swego imienia i nazwiska, zamiast tytułu? Poza tym użyła formy swego nazwiska która już od dawna nie była używana (zamiast Bullan używała Boleyn)

Jak można to wytłumaczyć?

- Jeżeli list faktycznie napisała Anna, to być może pragnęła ukazać Henrykowi VIII swą pokorę, dając mu do zrozumienia że to on nadał jej tytuł królowej, ona jest jedynie ‘Anną Bullan’ czyli tą w której zakochał się przed laty, zanim zadecydował że chce uczynić z niej królową.

3) Styl pisma ; Anna Boleyn dała do zrozumienia m.in. że wie iż Henryk pragnie ożenić się z Jane Seymour oraz niejako oskarża ją o swą niedolę. Celem listu Anny Boleyn było apelowanie do sumienia Henryka VIII aby nie skazał jej na śmierć, lecz pisanie o nowej miłości Króla w taki sposób mogło dać efekt odwrotny do zamierzonego. Czy inteligentna Anna Boleyn zdecydowałaby się na wybuch królewskiego niezadowolenia? A może zdolności jasnego myślenia zostały przyćmione przez strach przed śmiercią i depresję? Takimi słowami Anna Boleyn mogła skierować złość Króla nie tylko na siebie ale także na swoją córkę Elżbietę. W dniu egzekucji Anna Boleyn nie powiedziała nic, co mogłoby wywołać niezadwolenie Henryka VIII, a więc mnie osobiście trudno jest sobie wyobrazić, że w liście Anna mogło pozwolić sobie na takie ostre słowa do Henryka, w którego rękach spoczywał los jej samej oraz Elżbiety.

Przez większość historyków list ten jest uznawany za podrobiony. Moim zdaniem Anna Boleyn mogła napisać Henrykowi VIII list, lecz nie był to ten. Ciężko mi wyobrazić sobie że Anna Boleyn nie podjęła żadnej próby zaapelowania do Henryka VIII ; jeżeli napisała jakikolwiek list to musiał on być delikatny i rozważny, bowiem Anna cały czas pragnęła zapewnić dobre życie swej jedynej córce, Elżbiecie. Jeżeli Królowa napisała list do Henryka, to według mnie, nigdy on do niego nie dotarł, bo wszystko co mówiła i robiła Anna Boleyn było raportowane Cromwell’owi, a ten nie mógł pozwolić aby prośba o uwolnienie i wyznanie niewinności dotarło do Henryka VIII.

A co Wy sądzicie na ten temat?

  • Language

  • Archives

    • 2018 (2)
    • 2017 (8)
    • 2016 (7)
    • 2014 (2)
    • 2013 (9)
    • 2012 (22)
    • 2011 (70)
    • 2010 (9)
  • Newsletter

  • Facebook

  • Currently Reading

    ISBN:  9781848945371