Archive for » July, 2011 «
Kochani, dostaję od Was sporo maili z pytaniem które Was nurtuje – jakie są różnice pomiędzy strojami przedstawionymi w serialu ‘Dynastia Tudorów’ a historycznymi strojami noszonymi za panowania Henryka VIII? Jak wiemy, serialowi zarzuca się – obok niezgodności z historią – także stroje które nie pasują do epoki. Przyjrzałam się im bliżej i w dzisiejszym artykule postaram się wytłumaczyć na czym polegają różnice.
Opublikowałam już jeden artykuł na temat mody w czasach Tudorów, dlatego zanim zabierzecie się do lektury tego artykułu, prponuję najpierw rzucić okiem na ten : Stroje w epoce Tudorów
Projektanci w serialu zaczerpnęli pomysły z epoki elżbietańskiej, a także z doby francuskiego i włoskiego renesansu. Przedstawiam Wam portrety dla porównania, opiszę także czym charakteryzowały się dane stroje.
Wenecja ; Francesco Montemezzano, ok.1570: Portret kobiety (może to być Picabella Pagliarani, żona Giacomo Ragazzoni'ego), po prawej zdjęcie promocyjne z serialu 'The Tudors'
Zacznę od strojów które nosiła serialowa Anna Boleyn, którą zagrała Natalie Dormer. Suknia którą możemy podziwiać na zdjęciach promocyjnych, oraz w kilku odcinkach pierwszego sezonu, jest strojem popularnym we Włoszech podczas renesansu w latach 70 XV wieku. Charakterystyczną cechą tego stroju są rękawy.
Kolejny strój jaki nosiła serialowa Anna to niebieska suknia, z pierwszego i drugiego sezonu, znana przede wszystkim ze słynnej sceny w której Anna wyjawia Tomaszowi Wyatt’owi że ma ‘dziką ochotę na jabłka’ i wedlug króla stanowi to niezaprzeczalny dowód iż spodziewa się dziecka. Scena ta jest zaczerpnięta z hsitorii, bowiem prawdziwa Anna Boleyn rzeczywiście skierowała te słowa do Wyatt’a. Kolorystycznie i z kształtu suknia przypominę tę którą ma na sobie Maria Medycejska (portret poniżej).
Sceny z serialu, a na środu portret Marii de Medici autorstwa Alessandro Allori
Kolejny kostium to różowa suknia którą Anna Boleyn ma na sobie w drugim i trzecim odcinku drugiego sezonu. Widać że projektanci inspirowali się ubiorem z portretu Marii I Stuart (1542-1587). Poza kolorem, cechą wspólna jest kołnierz oraz zapięcie.
Podobieństwo pomiędzy ubiorem z portretu Marii Stuart i serialowej Anny Boleyn
Historyczna Anna Boleyn z upodobaniem propagowała modę francuską, zwłaszcza tzn. french hoods czyli francuskie nakrycia głowy. Serialowa Anna nosiła kilka interpretacji francuskich kapturków, oraz liczne kapelusze i diademy. Można zaobserwować także tzw. atifet czyli nakrycie głowy podobne do francuskiego kapturka, z zagięciem w kształcie serca.
Atifet, który z upodobaniem nosiła Maria Stuart
Przykład francuskich nakryć głowy ; zazwyczaj włosy skrywano, w serialu włosy są odkryte
Kapelusze przyozdobione piórkiem często nosiła Maria Stuart
A jak ubierała się historyczna Anna Boleyn? Na temat jej strojów pisze Lady Antonia Fraser w książce ’6 żon Henryka VIII’ :
Jak wiemy, Anna Boleyn była wzgardzona przez większość społeczenstwa w którym żyła. Dlaczego? Uważana była za ‘nierządnicę’ która rozbiła małżeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragonskiej i w ten sposób przyczynila się także do zerwania Anglii z Kościołem Katolickim, popychając ją na tory Reformacji.
Wpadłam na trop pewnej strony internetowej, która podaje kilka ciekawych i jednoczesnie kontrowersyjnych informacji na temat Anny Boleyn. Strona ta (www.reformation.org) nazywa Annę Boleyn ‘świętą’. Postanowiłam przyjrzeć się dokładniej informacjom zawartym na wspomnianej stronie i przedstawić je Wam.
Nieważna dyspensa czy jej brak?
Katarzyna Aragońska
Strona www.reformation.org podaje, że małżeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej od samego początku bylo naznaczone piętnem kazirodztwa. Przypomnijmy : w 1501 r. szestanstoletnia hiszpańska księżniczka Katarzyna Aragonska została żoną następcy angielskiego tronu, Księcia Artura Tudora. Niestety, zaledwie sześć miesięcy po ślubie, w kwietniu 1502 r. , Artur zmarł a Katarzyna została wdową. Nie została jednak odesłana do rodzinnej Hiszpanii – Król Henryk VII nie chciał zwracać jej okazałego posagu, więc postanowił wydać ją za swojego drugiego syna, Henryka. W świetle ówczesnego prawa małżeństwo pomiędzy Katarzyną a Henrykiem było zakazane, bowiem :
‘Jeśli zaś mężczyzna weźmie żonę swego brata, jest to coś odrażającego. Odsłonił nagość swego brata. Będą bezdzietni.’ (Księga Kapłańska 20:21)
‘Nie wolno ci odsłonić nagości żony twego brata. Jest to nagość twego brata’ (Księga Kapłańska 18:16)
Tak więc aby małżeństwo mogło zostać zawarte legalnie, potrzebna była papieska dyspensa. W 1503 r. dyspensy udzielił papież Juliusz II (Guiliano della Rovere). Jednak strona www.reformation.org podaje, że dyspensa powstała za pontyfikatu papieża Aleksandra VI (Rodrigo Borgia) którego śmierć w sierpniu 1503 r. opóźniła jej przybycie do Anglii. Strona cytuje dr. Davida Starkey, według którego dyspensa zawierała dwa poważne błędy które mogły ją uczynić nieważną. Wedlug strony, papież Juliusz II nigdy nie udzielił dyspensy na małżeństwo Katarzyny Aragońskiej i Henryka Tudora ; nienawidził on Aleksandra VI (Rodrigo Borgia) i całej frakcji hiszpańskiej, z której Borgia się wywodził. Autor strony podaje, że jedynym papieżem który udzieł zgody na kazirodczy związek jest Aleksander VI ; siostry Maria Aragońska i Izabella z Asturii poślubiły tego samego mężczyznę – Manuela I Szczęśliwego, Króla Portugalii. Co ciekawe, Maria i Izabella były córkami … Ferdynanda Aragońskiego i Izabelli Kastylijskiej. Pozostaje więc otwarte pytanie ; czy dyspensa została sfałszowana? Jeżeli tak, to małzeństwo Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej było nieważne od samego początku.
Co na ten temat mówi historia? : Prawdą jest, że dyspensa papieska zezwalająca na ślub Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej zawierała pewne błędy, lecz papież Juliusz II nie miałby powodu aby takiej dyspensy nie wydać ; pomimo swej nienawiści do Aleksandra VI, który był Hiszpanem z pochodzenia, wygląda na to że ta niechęć nie przeniosła się na cały naród hiszpański ; w 1508 r. Juliusz II założył antywenecką ‘Ligę w Cambrai’ w której zjednoczyli się oprócz papieża Cesarz Maksymilian I, Król Francji Ludwik XII , Król Hiszpanii Ferdynand Aragoński (ojciec Katarzyny Aragońskiej) oraz władcy niewielkich włoskich państw. Gdy Liga w Cambrai rozpadła się i Juliusz II stworzł Ligę Świętą – sprzymierzył się z Ferdynandem Aragońskim i Wenecją przeciwko nielojoalnej Francji. Z czasem do Ligi Świętej roku 1511 przyłaczył się Henryk VIII i Maksymilian I. W tamtych czasach papież miał ogromny wpływ na politykę i udzielając lub nie udzielając dyspensy mógł kierować biegiem historii. Według autora strony, Ferdynand Aragoński sfałszował dyspensę ale dlaczego miałby to robić skoro ówczesny papież (Juliusz II) jeszcze żył i mógł się o tym dowiedzieć? Ponadto, do slubu Katarzyny i Henryka doszło w 1509 r. a więc w czasie kiedy Juliusz II nadal sprawował pontyfikat. Zważywszy na to, że Katarzyna byla wdową po bracie Henryka, papieska dyspensa była konieczna. Gdyby była spreparowana, Juliusz II na pewno by się o tym dowiedział i podjął odpowiednie kroki. Nic takiego się nie wydarzyło, co pozwala sądzić, że wydał tą dyspensę.
Złupienie Rzymu : przypadek czy sprzeciw wobec rozwodu Henryka VIII?
Złupienie Rzymu w 1527 r., Johannes Lingelbach
Gdy w 1527 r. Król Henryk VIII zapragnął rozwieść się (a w zasadzie anulować małzeństwo) z Katarzyną Aragońską, wina za to spadła na Annę Boleyn. Warto jednak zaznaczyć, że plotki o rozwodzie królewskiej pary pojawiły się już około 1514 r. a więc na kilka lat przed pojawieniem się Anny w życiu Henryka VIII. Tak czy inaczej, Henryk VIII zapragnął unieważnić swoje pierwsze małzenstwo by ożenić się z młodą i inteligentną Anną. Autor strony podaje, ze za określoną ilośc złota od Henryka VIII, ówczesny papież Klement VIII, zgodził się unieważnić małzeństwo królewskiej pary. Jednak plany spełzy na niczym, gdyż jak tylko złoto pojawiło się w Rzymie, doszło do ‘Sacco di Roma’ czyli złupienia Rzymu przez wojska niemiecko-hiszpańskie w 1527 r. Papież został więzniem Cesarza Karola V, który był siostrzeńcem Katarzyny Aragońskiej i najpotężniejszym władcą w Europie. Rozwód Henryka VIIi i Katarzyny Aragońskiej stał się niemożliwy, gdyż papiez pozostawal pod wplywem Karola V, który nie chciał dopuścić do poniżenia jego ciotki na oczach całego świata.
Co na ten temat mówi historia? ‘Złupienie Rzymu’ w 1527 r. było efektem wojny Ligi z Cognac. Był to konflikt zbrojny w latach 1526-1530 . Walki toczyły się między wojskami Karola V, cesarza i władcy imperium habsburskiego a jego przeciwnikami – Francją, Państwem Kościelnym, Republiką Wenecką, Księstwem Mediolanu, Anglią i Republiką Florencką. A więc wkroczenie Karola V nie było spowodowane chęcią przeszkodzenia Henrykowi VIII w jego planach rozwodowych (choć zapewne Cesarz ucieszył się że pokrzyżował Henrykowi plany) lecz efektem długotrwałego konfliktu z Państwem Papieskim.
Męski potomek
Henryk VIII i Anna Boleyn pobrali się 25 stycznia 1533 (lub według kronikarza Hall’a 14 listopada 1532) , w czerwcu Anna została koronowana a we wrześniu na świat przyszla Księżniczka Elżbieta. Narodziny córki rozczarowały Henryka VIII, który niecierplwie oczekiwał narodzin syna. Po kilku poronieniach (historycy nie są zgodni ile razy w sumie Królowa Anna była w ciązy ; 3 lub 4) pozycja Anny Boleyn stała się krucha i delikatna, lecz nie stracona. Autor strony wysuwa tezę, że królewski lekarz, dr. John Chambre ‘postarał się aby Królowa nie miała żyjącego męskiego potomka.’
Anna Boleyn, miniatura Johna Hoskinsa
Co na ten temat mówi historia? Anna Boleyn rzeczywiście kilkakrotnie poroniła. Nie ma żadnych dowodów iż nadworny lekarz Dr. John Chambre w jakikolwiek sposób przyczynił się do poronień Anny Boleyn. Szybciej można byłoby zgodzić się z teorią według której do poronien dochodziło z przyczyny konfliktu serologicznego a nie otrucia. Pierwsza żona Henryka VIII także miała problemy z urodzeniem zdrowego chłopca, urodziła – podobnie jak Anna – zdrową córkę, późniejszą Krwawą Marię.
Spisek mający na celu usmiercenie Anny Boleyn
Autor strony podaje, że ‘Kardynał Wolsey i Tomasz Morus byli głównymi spiskowcami śmierci Anny Boleyn’ oraz że Jane Seymour została przez nich użyta jako narzędzie w usmierceniu Królowej po tym jak Anna Boleyn okazała się niezdolna do urodzenia męskiego potomka.
Co na ten temat mówi historia? To prawda, że Anna Boleyn darzyła kardynała Wolsey’a antypatią i przyczyniła się do jego upadku. Nie ma jednak żadnych informacji że Wolsey i Morus użyli Jane Seymour jako narzędzia do pozbycia się Anny Boleyn – było na to zdecydowanie za wcześnie gdyż Henryk VIII był zakochany w Annie Boleyn! Wolsey zmarł w 1530 r. w drodze na proces dotyczący zdrady stanu, a Morus został ścięty w 1535 r. gdyż nie chciał uznac Henryka VIII za głowę Kościoła Anglikańskiego. Ponadto, ostatnie poronienie Anny Boleyn miało miejsce w styczniu 1536 r., a związek Henryka VIIi i Jane Seymour przybrał na intensywności w marcu 1536 r. Według wielu historyków, to Tomasz Cromwell był inżynierem upadku Anny Boleyn, gdyż miał z Królową poważny zatarg.
Autor strony podaje także kilka informacji niezgdnych z historią np. że Anna Boleyn była rudowłosa, lub że Król Henryk VIII zwrócił na nią uwagę w 1522 r. co jest nieprawdą ; wszystkie współczesne Annie Boleyn źródła rozpływają się nad jej czarnymi włosami i oczami, a w 1522 r. Król był pod zakochany w swej kochance a zarazem siostrze Anny, Marii Boleyn.
Polecam Wam zapoznanie się z artykułem http://www.reformation.org/saint-anne-boleyn.html ponieważ znajduje się tam jeszcze kilka innych informacji. Autorowi należą się słowa uznania za tak gorącą obronę Anny Boleyn, jednak większość informacji tam zawartych jest po prostu przesadzona.
A co Wy sądzicie na ten temat?
W kolejnym artykule opiszę skąd wziął się pogląd iż Anna Boleyn jest ‘męczennicą’ która umarla za swą wiarę i czy ma on jakiekolwiek rzeczywiste uzasadnienie.
Źródła :
http://www.reformation.org/saint-anne-boleyn.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Sack_of_Rome_(1527)
http://en.wikipedia.org/wiki/Ferdinand_II_of_Aragon
http://en.wikipedia.org/wiki/League_of_Cambrai
Polish
English
